Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 8.djvu/281

Արդյունաբերական արտադրանքի գլխավոր արտադրությունը տեսակների Արտադրանքի տեսակները 1937 1976 1980 էլեկտրաէներգիա, մլրդ կվէռ․(ք 3,5 58,1 65,7 Նավթամթերքներ, մլն ւռ – 59,0 52,8 Բնական գազ, մլրդ ւ/3 – 97,3 91,2 Թուշ, հզ․ m 312 4265 4328 Պողպատ, հզ․ ա 49 5189 5272 Գլոցվածք, հզ․ տ – 3272 3210 Ալյումին, hq․vi – 256 262 Ցեմենտ, հզ․ ա 441 3481 3943 Ծծմբական թթու (100%), հզ․ ա – 1463 1726 Ազոտային պարարտանյութեր (ըստ N-ի պարունակու– թյան), հզ․ ա 101* 1071 15482 Թուղթ և ստվարաթուղթ, հզ․ m 290 1628 1750 Ավտոմեքենաներ մարդատար և կոմբինացված (ներառյալ հավաքը), հզ․ հատ 66 81 Նավեր, ջրարկված, հզ․ բրուտտո ռեգիստրային ա 249 533 125 Նավեր, շինարարությունը ավարտած, հգ․ բրուտտո ռե– – 634 121 գիստրային ա Մանվածք արհեստական մետաքսից, հզ․ m _ 35 262 Բամբակեղեն գործվածքներ, հզ․ т – 32 232 Կարագ, հզ․ ա 203 180 Պանիր գործարանային, հզ․ ա – 378 435 Խտացրած կաթ, հզ․ ա 172 502 533 Կաթի փոշի, հզ․ m 28 274 326 Մարգարին, հզ․ տ 69 202 224 1 1938։ 2 1979։ հասել դեղագործական արդյունաբերու– թյունը, ինչպես նաև լաքերի, ներկերի և ներկանյութերի արտադրությունը։ Ն–ի ար– դյունաբերության ավանդական ճյուղը՝ ալմաստի մշակումը, կենտրոնացած է գե– րազանցապես Ամստերդամում։ Սննդի ար– դյունաբերության ճյուղերն իրենց նշանա– կությամբ զիջում են միայն մետաղամշակ– ման ճյուղերին։ Սննդարդյունաբերության շրջանառության ավելի քան 1/3-ը բաժին է ընկնում մսակաթնային ճյուղին։ Զար– գացած են նաև պահածոների, շոկոլադի և գարեջրի արտադրությունը։ Թեթե ար– դյունաբերության ճյուղերից աչքի է ընկ– նում տեքստիլը, որի շրջանառության 1/3-ը բաժին է ընկնում բամբակեղենի արտադրանքին (հիմնական շրջանը՝ Տվենտե) և արհեստական մետաքսի ար– տադրությանը։ Գյուղատնտեսությունը։ Գյուղատնտ․ արտադրությունն աչքի է ընկնում բարձր ինտենսիվությամբ և ապրանքայնությամբ, տալիս է երկրի արտահանության արժեքի ավելի քան 1/4-ը։ Ն–ի գյուղատնտեսու– թյունն ունի խիստ արտահայտված կա– պիտալիստական բնույթ։ Գյուղատնտ․ հո– ղերի ավելի քան 3/4-ը պատկանում է խո– շոր և միջակ տնտեսություններին, որոն– ցից յուրաքանչյուրն ունի 10 Лш-ից ավելի վարելահող։ Տարածված է վարձակալու– թյունը և վարձու աշխատանքի օգտագոր– ծումը։ Ետպատերազմյան տարիներին զգալիորեն աճել է գյուղատնտ․ արտա– դրության ինտենսիվությունը ի հաշիվ Նավթազտիչ գործարան Ռոտերդամում Պոլդերներ գյուղատնտ․ աշխատանքների մեքենա– յացման։ Գյուղատնտեսության մեջ օգ– տագործվում է 2,2 մլն հա հող (այդ թվում նաե նախկին ծովածոցերի չորացված տա– րածությունը)։ Հողահանդակների 62% –ը կազմում են մարգագետիններն ու արոտա– վայրերը, վարելահողերը համեմատաբար քիչ են (32%), այգիները, բանջարանոց– ները և ծաղկաբուծության համար օգտա– գործվող հողերը՝ մոտ 6%։ Անասնաբու– ծությունը տալիս է գյուղատնտեսության ամբողջ եկամտի 2/3-ը։ Ն․ կաթնամթերք– ներ (պանիր, յուղ, խտացրած կաթ և կա– թի փոշի), ինչպես նաև ձու, հավի միս, մսի պահածոներ արտահանող առաջա– տար երկրներից է։ Բուսաբուծության ար– տադրանքի արժեքի 60% –ը տալիս են այգեգործությունը, բանջարաբուծությու– նը և ծաղկաբուծությունը։ Ծաղկաբուծու– թյան գլխավոր կենտրոններից է Հառլե– մը։ Արտահանում է մեծ քանակությամբ ծաղիկներ և կակաչի, նարգիզի, հակինթի կոճղեզներ։ Ն․ հայտնի է բանջարեղենի արտահանությամբ։ Ջերմոցներով (հողա– տարածությունը՝ 9 հզ․ հա) և ջերմոցային բանջարեղենի, հատապտուղների ու խա– ղողի արտահանությամբ գրավում է I տեղն աշխարհում։ Ն․ կարտոֆիլի խոշոր արտահանող է։ Չնայած բարձր բերքին, սեփական հացը չի բավարարում։ Ներմու– ծում են հացահատիկ և անասնակեր։ 1980-ին երկրում կար 5225 հզ․ խոշոր եղջերավոր անասուն (այդ թվում կովեր՝ 2356 հզ․), 10137 հգ․ խոզ։ 1980-ին ար– տադրվել է 882 հզ․ ա ցորեն, 39 հզ․ ա տարեկան, 258 հզ․ ա գարի, 94 հզ․ ա վարսակ, 6267 հզ․ ա կարտոֆիլ, 5931 հզ․ ա շաքարի ճակնդեղ, 415 հզ․ ա սոխ։ Ձկնորսությունը Ն–ի տնտեսության ավանդական ճյուղերից է, կենտրոնացած է Ատլանտյան օվկիանոսում, Հյուսիսա– յին ծովում և էյսելմեր ծոցում։ Որսում են գլխավորապես տափակաձուկ և ծովա– տառեխ։ Տրանսպորտը։ Ծովային առետրական նավատորմի տարողությունը (ներառյալ լատինաամերիկյան և աֆրիկյան նավա– հանգիստներում գրանցված նավերը) 5,7 մլն բրուտտո ռեգիստրային ա է (1980)։ Երկրի և աշխարհի խոշորագույն նավա– հանգիստը Ռոտերդամն է (բեռնաշրջա– նառությունը մոտ 278 մլն ա, 1979), երկ– րորդ խոշոր նավահանգիստը՝ Ամստեր– դամը (բեռնաշրջանառությունը՝ ավելի քան 20 մլն բրուտտո ռեգիստրային ա)։ Բեռների ներքին Փոխադրումների ընդ– հանուր ծավալում 3/4-ը կազմում է ավտո– տրանսպորտի բաժինը։ Նավագնացու– թյան համար կարեոր նշանակություն ունեն գետերը և ջրանցքները։ Նավարկելի