Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 8.djvu/691

մւոել է Սամո պետության, IX դ․ և X դ․ սկզբին՝ Մեծ гէորավական տերության մեշ։ IX դ․ Չ–ում տարածվել է քրիստոնեու– թյունը։ X դ․ Պրժեմիսլովիչների գլխավո– րությամբ կազմավորված Պրագայի իշ– խանությունը դարձել է վաղ ֆեոդ․ Չեխ․ պետության միշուկը։ 1085-ին չեխ․ իշխա– նը ստացել է թագավորական թագ (1198-ից Չ․ դարձել է ժառանգական թագավորու– թյուն)։ Ֆեոդ, մասնաավածության շրջա– նում (XI դ․ կես –XII դ․ վերշ) Չ․ ենթարկ– վել է գերմ․ ֆեոդալների հարձակումնե– րին։ 1241-ին ջախջախվել են Մորավիա ներխուժած մոնղոլ–թաթարները։ XIII դ․ վերշին –XIV դ․ 1-ին կեսին Չ–ում ձևա– վորվել է ֆեոդ, դասային միապետություն։ Պրժեմիսլովիչների դինաստիայից (1306) հետո, 1310-ին չեխ․ հողերն անցել են Լյուքսեմբուրգներին։ Կարլոս I թագավո– րի (1333-ից Չ–ի ևՄորավիայի փոխարքա, 1346–78-ին՝ չեխ․ թագավոր, միաժա– մանակ «Հռոմեական սրբազան կայս– րության» կայսր Կարլոս IV անունով) օրոք աճել է Պրագայի նշանակությունը և չեխ․ թագավորներին տրվել են կուրֆյուրս– տի իրավունքներ (1356)։ 1344-ին հիմնա– դրվել է Պրագայի արք եպիսկոպոսու– թյունը, 1348-ին՝ Պրագայի համալսարա– նը։ XIV դ․– XV դ․ սկզբին ֆեոդ, շահա– գործման ուժեղացման հետևանքով չեխ ժողովուրդը ըմբոստացել է ընդդեմ աշ– խարհիկ և հոգևոր ֆեոդալների ու քաղա– քային վերնախավի, որի մեջ զգալի մաս էին կազմում գերմանացիները (չեխ․ հո– ղերի գերմ․ գաղութացումն սկսվել էր դեռևս XIII դ․)։ XV դ․ 1-ին կեսին Չ–ում սկիզբ է առել ա զգա յին–ա զա տագր, և հակակաթոլիկական շարժում (տես Հուս– յան հեղաՓոխական շարժում)։ 1526-ին Չ․ ընկել է Հաբսբուրգների իշխանության տակ, որի դեմ չեխ ժողովուրդը համառ պայքար է մղել։ 1618-ին սկսված ապըս– տամբությունը միշազգային կոնֆլիկտի առիթ է ծառայել և վերածվել պատերազմի (տես Երեսնամյա պատերազմ 1618–48)։ Ապստամբությունը պարտվել է (1620-ի նոյեմբեր), հաղթանակել է ֆեոդալ–կա– թոլիկական ռեակցիան։ 1680-ին բռնըկ– վել է գյուղացիական ապստամբություն․ 1775-ի համընդհանուր գյուղացիական ապստամբությունը հարկադրել է ավստ․ կառավարությանը սահմանափակել տա– սանորդը։ 1781-ին վերացվել էtգյուղա– ցիների անձնական կախվածությունը։ XVIII դ․ վերշին կապիտալիստական հա– րաբերությունների զարգացման հետ ձևա– վորվում էր չեխ բուրժ․ ազգը։ XVIII դ․ վերշին–XIX դ․ 1-ին կեսին Չ–ում սկսվել է ազգ․ շարժում (այսպես կոչված՝ Չեխ․ վերածնունդը)։ 1848–49-ի հեղաՓոխության շնորհիվ գյուղացիները ազատվել են ֆեոդ, կախվածությունից։ Արդ․ հեղաշրշումը, որ տեղի է ունեցել