Էջ:Հայկական տպագրութիւն.djvu/91

Այս էջը հաստատված է
Եւ մենք խեղճ հայքս ի մասին պարսից, ի ներքոյ խիսա տառապանաց այլադենից, կու սպասեմք ձեր գալուն, ինչպէս սուրբ նախահարքն սպասէին Փրկչին Քրիստոսի։ Գիտեմք, որ ի զգօնութենէ տէրանց Վենետաց պիտի սկսի մեր փրկութիւնն և ազատութիւնն: Կուղարկեմք մեր պատրիարքը Ստեփանոս, շատ պաաճառաց համար, առ մեծապայծառ, տէրութիւն ձեր, որ յարդութիւն ընծայէ ձեզ, և յետոյ շնորք ընէք իրեն, որ կարենայ երթալ և համբուրել զոտս ամենասրբազան Պապին<ref>Հ․ Ալիշան — «Հայ-Վենետ», 1896, եր. 329։/ref>:

Կաթողիկոսի հետ էին մի արքեպիսկոպոս, մէ եպիսկոպոս և ուրիշ պաշտօնեաներ։ Այդ շքախմբով նա շատ լաւ ընդունելութիւն գտաւ Հռօմում․ պապական կառավարութիւնր մի առանձին պալատ յատկացրեց նրա բնակութեան համար: Մի քանի անգամ տեսակցութիւն ունենալով Պօղոս երկրորդ պապի հետ, կաթողիկոսը ծանրակշիռ և կարևոր առաջարկութիւններ արաւ նրան: Մանրամասնութիւնները մեզ յայտնի չեն, բայց ահա ինչ է ասում ժամանակակիցներից մէկը, Գուալտէր Արետինոս․ «Ես նրան և նրա հետ եղողներին շատ մօտ էի. և յաճախ հարցնում էի նրան և շատ տեղեկութիւններ էի իմանում պարսից և թաթարական դէպքերի մասին։ Բայց շատ եղան մեր մէջ և ծանր վիճաբանութիւններ կրօնի գործերի վրա… Շատ կարևոր բաներ ունէր իր մտքում, բայց ժամանակը խափանում էր նրա մտքերը»։

Այս վկայութիւնից կարելի է եզրակացնել, որ Ստեփանոս կաթողիկոսի բանակցութիւնների մէջ առաջին տեղը կրօնական հարցերը չէին գրաւում,