խաչ» 2րդ աստիճանի շքանշան), Ա. Ղալյանը (հետմահու՝ «Արցախի հեաս», «Ոսկե արծիվ» ե ԼՂՀ «Մարտական խաչ» 1ին աստիճանի շքանշաններ)։ Խից զոհվել է 41 ազատամարտիկ։
Գտկ. Աղասաոյաճ Գ., Խն^փստան գյուղի պատմությանը, Ս., 2002։ ԽՆՈԻՇԻՆԱԿ. զյուղ ԼՂՀ Մարտունիի շրջսւնում՝ շրջկենտրոնից 12 ^ ժ եաոս վարևմուտք 700 մ բարձրության վոս։ Տաւածքը՝ 1232 հա։ Բնակչությունը՝ 630 (2003)։ Զբաղվում են այգեգործությամբ, հացահատիկի ե բանջարաբոստանային կուլտուրաների մշակությամբ, անասնապահությամբ։ Ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի տուն, բուժկետ։ Գյոպում կանգուն է Ս. Աստվածածին եկեղեցին ^1–Ճ1Ճ դդ.)։
1988- ից գյոպում ստեղծվել է կամավորական ջոկատ (հրամանատար՝ Մ. Մարտիրոսյան)։ 1992ին ջոկատը ե առանձին ազատամարտիկներ ներառվել է ՊԲի Ւ4զ տանկային, հրետանային ե այլ ստորաբաժանումների կազմում, մասնակցել Մարտունիի, Մաւտակերտի. Ֆիզուլիի, Քելբաջարի, Լաչինի. Զանգելանի. 5 Կուբաթլուի ե այլ յ շրջանների ինքնա| պաշտպանական ե ազատագրական մարտերին։ Խից ԼՂՀ «Մարտական խաչ» 1ին աստիճանի շքանշանով պարգևատրվել է Ա. Ավագյանը, 2րդ աստիճանով՝ Գ. Դսւնիելյանը, Վ. Մարտիրոսյանը ե Ն. Սարգըսյանը։ Գյուղից զոհվել է 17 ազատամարտիկ։ Ֆ. Սադսյան ԽՈՋԱԼՈՒ. տես Իվանյան:
ԽՈ ԶԱԼՈ Լի ԱԶԱՏԱԳՐՈՒՄ 1992. ռազմական գործողություն՝ ԼՂՀի օդանավակայանը (գտնվում էր Խոջալու գյուղի մոտ՝ Ատեփանակերտից 7 կմ հեռավորության վոս) ապաշրջափակելու ե Խոջալոտւմ հակառակորդի կրակակետերը վնասազերծելու նպատակով։ Տեղի է ունեցել 1992ի փետրվարի 2526ին։ 1991ի գարնանից ԼՂՀ բնակավայրերը Խոջալուից պարբերաբար ենթարկվել են ադրբեջանական ՄՀՆՋականների հարձակումներին ե «Ալազան», «Կփստսղ» ու ՄՄ21 «Օւադ» համազարկային ռեակտիվ կայանքներից հրթիռակոծության։ Այդ ընթացքում պատանդվել է 700 հայ խաղաղ բնակիչ, ոչնչաց վել հւայաոովոր հեկտար հացահատիկային ցանքսեր, բնակավայրերի մեծ մասը զրկվել է էլեկտոսե ջրամատակարարումից։ Շարունակվող պաշարման, գնդակոծության, մեծ թվով փախստականների առկայության, վառելանյութի բացակայության, արդյունաբերական, այդ թվում՝ սննդի վերամշակող ձեռնարկությունների հարկադրական պարապուրդի, միջշրջանային ճանապարհների շրջափակման և այլ պատճառներով ԼՂՀում ե հատկապես Ատեփանակերտում վիճակը գնալով ծանոսցել է, մթերքն ու վառելանյութը սպառվել։ Հունվարփետրվարին հացի ամսական չափաբաժինը չի գերազանցել 400 գ, ե ամսվա վերջին սկսվել է սովը, իսկ ՈՐՈՇ բնակավայրերում բռնկվել են վսւոսկիչ հիվանդություններ։ Բնակչությանը սովից վոկելը, բժշկական օգնություն ցույց տալը, միակ օդանավակայանն ապաշրջափակելը ե Խոջալոփ կրակակետերի վնասազերծումը դարձել ԷՐ կենսական անհրաժեշտություն։
Մինչ այդ Ադդեջանի ժողաիդական ճակատի ջանքեուվ Խոջալու էին տեղավախվել նոս և ՄՀՆՋ զինված ստորաբաժանումների մարտիկներ, կազմակերպել այնտեղ Ուգբեկստանից բռնագադթած թուրք մեսխեթցինեփ վերաբնակեցում, ե բնակչությունը 1989- ի 2135 մարդուց 1991ին հասցվել էր 6000ի։
Խ. աման ե օդանավակայանի ապաշրջափակման ռազմական գործողությունը (հրամանատար՝ Ա. Տեը֊Թադևոսյան) սկսվել է 1992ի փետըրվափ 25ի ժամը 2330–ին ե ավարտվել փետրվարի 26ի ժամը 3ին։ Խոջալուն գրոհող ԼՂՀ ԻՊՈՒ ստորաբաժանումները միջանցք էին թողել գյուղի խաղաղ բնակչությանը՝ ռազմական գործողությունների գոտուց անվտանգ հեռանալու համար, որի մասին ադրբեջանական կողմը նախօրոք տեղեկացված ԷՐ։ Մակայն վերջինս ոչինչ չէր ձեռնարկել խաղաղ բնակչությանը ռազմական գործողությունների գոտուց ղոոս բերելու համար։
Խոջալոփ ռազմական գործողությունից հետո ԼՂՀ ԻՊՈՒ պատանդությունից ազատել են 13 հայ, այդ թվում՝ 1 երեխա ե 6 կին, ռազմավար վերցրել 2 ՄՄ21 «Գոսդ» համազարկային ռեակտիվ, 4 «Ալազան» կայանք, մեկ 100 մմոց հոսնոթ ե 3 միավոր զոսհատեխնիկա։ ԼՂՀ «Արցախ» վւրկաոսոսկան ծառայությունը Խոջալուում ե շրջակայքում հայտնաբերել է ադրբեջանցի 11 խաղաղ բնակիչների դիակներ։ Խոջալոփ հարյուրավոր խաղաղ բնակիչներ զոհվել էին գյուղից 1011 կմ հեռու՝ Աղդամի մատույցներում, որտեղ տեղակայված ԷՐ ԱՀ ԶՈՒ տարածքային հե
