սին Ադրբեջանի իշխանությունները ԽՍՀՄ ՆԳ զուքերի աջակցությամբ իրսպուծել են «Օղակ» ռազմական գործողությունը՝ հայաթափելով Շահումյանի շրջանը, Գետաշենի, Բերդաշենի ենթաշրջանները, Հադրութի շրջանի հարավային հատվածի գյոպերը։ Խաղաղ բնակչության դեմ ձեռք բերած «հաջողությունները» ոգևոարթյան ալիք են առաջացրել Ադրբեջանի ազգայնամոլ ոյարագլուխների շրջանում։ Անպատժելիության իաղությունը նրանց դոլել է մշակել Ստեփանակերտը կուծանելու ծոոգիր, և 1991-ի օգոստոսի վերջին սկսվել է Շուշիից Ստեփանակերտի ամենօրյա հրետակոծումն ու հրթիռակոծումը՝ առաջին անգամ «Ալազան», իսկ հետագայում «Գոսդ» տիպի կայանքներից։
1989-ի օգոստոսի 28-ին Ադրբեջանն իրեն հայտարարել է անկախ հանրապետություն և դորու է եկել ԽՍՀՄ կազմից, իսկ օգոստոսի 30ին ընդունած հռչակսպրում նորաստեղծ պետական կազմավաումն իրեն ճանաչել է 1918-ի մայիսի 27-ին ստեղծված Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության իրավահաջորդ։
1988-ի նոյեմբերի վերջին ԱՀ լուծարել է ԼՂԻՄ-ը, այսպիսով որեէ ընտրություն չթողնելով արցախահայությանը, քան ընտրել լիակատար անկախության ճանապարհը։
1990-ից ԱՀ դաւձել է Եվրոպայի անվտանգության ու համա գո^ ծակ ցության կազմաերպության (ԵԱՀԿ), նաև Մինսկի խմբի անդամ։ Ադրբեջանի և ՀՀ կառավարությունների հրավերով ԵԱՀԽ-ի առաջին պատվիրակությունը հակամարտության գոտի է այցելել 1992-ի փետրվարի 12-18-ին, և փետրվարի 28-ին ավագ պաշտոնատար անձանց կոմիտեն որոշում է կայացրել ԼՂ հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ, սակայն կոնկրետ լծակների բացակայության պատճառով այն իրական որեէ ազդեցություն չի ունեցել։ Ադրբեջանը, օգտվելով դրանից, շարունակել է հարձակողական գուծողությունները և ԼՂՀ-ի շրջափակումը։ 1992-ի արդւիլ-մայիսին Խոջալուի և Շուշիի ազատագրումն ու Լաչինի մարդասիրական միջանցքի բացումը բացասաբար է անդրադարձել Ադրբեջանի ներքաղաքական իրադրության վրա, ուժեղացել է պայքարը մի կողմից Ա. Մաթալիբովի և նրան համախոհ նախկին կոմունիստական վերնախավի, մյուս կողմից ընդդիմադիր ուժերի՝ Ադրբեջանի ժողովրդական ճակատի (Աժճ) միջև։ Այդ պայքարում ադրբեջանական ուժերի ցանկացած անհաջողություն ընդդիմության կողմից օգտագործվում էր նախագահի դեմ։ Ընդդիմությունը հաջողությամբ Ա. Մութալիբովի դեմ օգտագործելով Խոջալուի անկման փաստը՝ նրան որպես գլխավոր հրամանատարի մեղադրել է դրանում։ Հականախագահական քարոգչության արդյունքում Ա. Մութալիբովը 1992-ի մարտի 8-ին հրաժարական է տվել՝ խուսափելով երկրում քաղաքացիական պատերազմի հնարավոր բռնկումից։ Մինչև արտահերթ նախագահական ընտրությունները Ադրբեջանի նախագահի պարտականությունները ստանձնել է Ադրբեջանի ԳԽ նախագահ 5. Մամեդովը, իսկ նույն թվականի մայիսի 18-ից մինչև հունիսի 7-ը (մինչև նախագահական ընտրությունները)՝ ԳԽ փոխնախագահ Ի. Գամբարը։ 1992-ի հունիսի 7-ին Ադրբեջանի ժողովրդական ճակատի առաջնորդ Ա. էրչիբեյը, ընտրվելով Ադրբեջանի նախագահի պաշտոնում, ձեռնարկել է ադրբեջանական ռազմուժի աննախադեպ հարձակում ղարաբադյան ռազմաճակատի բոլու ուղղություններով։
Հրթիռակոծվել է Մարտակերտ քաղաքը, Աղդամից «Գրադ» կայանքից և ծանւ հրետանուց արձակվել է 100-ից ավել արկեր ու հրթիռներ։ Նույն օրը ռմբակոծվել են Ասկերանի, Մարտունիի և Հադրութի շրջանները։ Հունիսի 12-ին ադրբեջանա-ղարաբադյան հակամարտության գոտու հյուսիսարևելյան, արևելյան ու հարավարևելյան ուղղություններով շուրջ 120 կմ երկարությամբ հակառակորդը կենտրոնացրել է գրեթե իր ողջ ռազմական ներուժը՝ 150 միավոր գրհատեխնիկա, «Գրադ» կայանքներ, տասնյակ հազարի հասնող հետևակ են։
1991-ի ամառային հարձակումը որոշակիորեն ամրապնդել է Ա. էլչիբեյի դիլքերը Ա-ում։
