խաթաՐԻ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ կաւգավորման բանակցությանն ուղղված շարունակվող ջանքերին, կամ օգտագործվի հարձակողական նպատակներով Կովկասյան տարածաշրջանի ուէրէ հայկական բնակչության (համայնքի) դեմ»։ Այս փոփոխությունը ԱՄՆ-ի վարչակազմի կողմից թարմացվել է նաև 2003-ի համար։
Ձ. Աղաջանյան
ԱԶԳԱԼԴՅԱՆ Լեոնիդ Ռուբենի \22.11.1942, Թբիլիսի - 21.6.1992, գ. Տոնաշեն (ԼՂՀ Մարտակերտի շրջանրի ազգային-ազատագրական շաւժման գործիչ։ 1960-ին ընդունվել է Մոսկվայի պետական համալսարանը, 1962-ին տեղափոխվել և 1966-ին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանը։ 1966-89-ին աշխատել է ՀԽՍՀ պետպլանի լազերային տեխնիկայի հաշվողական կենտրոնում, Լազերային տեխնիկայի, «էնեպիա» գիտարատաղրական միավորումներում, Ատոմային էլեկտրակայանների համամիութենական գիտահետազոտական ինստիտուտի Լ.Ռ. Ազգալղյան Երևանի մասնաճյուղում՝ գիտաշխատող, համակարգչային ծոսգրավորման և հաշվողական տեխնիկայի բաժնի վարիչ։
1988-ի փետրկարից՝ Անկախության բանակի հրամանատար։ Կազմակերպել է Մեղրիի շրջանի Նյուվադի գյուղի ազատագրման առաջին գահը։ Մայիսի 27-ին Երևանի կայարանամերձ հատվածում և Աովետաշենի (այժմ՝ Նուբարաշեն) արյունալի սադրանրից հետո ծոսգրել և իրականացրել է խորհրդային զուքերի Երևան ներթավրանցման խոչընդոտումը։ 1990-ի վերջից մասնակցել է Գետաշենի ենթաշրջանի, Շահումյանի և Մարտակերտի շրջանների ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին։ «Ագրստագրական բանակի» հիմնադիր-գլխավոր հրամանատար։
Հետմահու պարգևատրվել է ՀՀ և ԼՂՀ «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշաններով։ Ա-ի անունով է կոչվել Արտաշավիի (ԼՂՀ Քաշաթադի շրջան) միջնակարգ դպրոցը։
Ն. Գալստյան
ԱԶԳԱՅԻՆ ԻՆՔՆՈՐՈՇՈՒՄ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄ (ԱԻՄ), հասարակական-քաղաքական կազմակերպություն։ Ստեղծվել է 1987-ին. Երևանում՝ Պ. Հայփկյանի և համախոհների նախաձեռնությամբ։ Նպատակն էր ազգային անկախության վերականգնումը։ ԱԻՄ-ը պաշտպանել է Արցախը Հայաստանի հետ վերամիավորելու արցախահայության պահանջը։ 1987-ին հիմնադրել է «Անկախություն» շաբաթաթերթը։
1989-ից մինչև ազգային պետականության վերականգնումը ՀԽՍՀ սահմանամերձ շրջանների ինքնապաշտպանության և Արցախի ազգային-ազատագրական պայքարին աջակցելու նպատակով ԱԻՄ տարբեր կառույցներում ստեղծվել են Եղեգնաձորի, Վանաձորի («Նժդեհ-ԱԻՄ») ջոկատները, 1991-ին՝ Հայոց ազգային բանակում միավորումը, ուը հետագայում վերանվանվել է Հայոց ազգային բանակ (ՀԱԲ)։ ՀԱԲ-ի առանձնացումից հետո ԱԻՄ-ը կրկին ձեռնամուխ է եղել Անկախության բանակ կամավորական աշխարհազուրսյին ռազմաքաղաքական միավուի ստեղծմանը։ 1992ին ԱԻՄ կառույցների հիմքի վրա ստեղծվել է համահայկական աշխարհազորային համակարգ (տես «Սյունիք աշխահազո):
1992-ի մայիսին ԱԻՄ-ը նախաձեռնել է Լաչինի ազատագրված տարածքում ստեղծել ռազմավարական նշանակության հայկական բնակավայրեր՝ աիմավաններ, ինչը սակայն զարգացում չունեցավ։ «ԱԶԳԱՅԻՆ ԼԵԳԵՈՆ», կամավորական ջոկատ։ Կազմավորվելէ 1989-ին, Երևանում՝ տարբեր դպացների 9-10-րդ դասարանի աշակերտներից։ 1992-ին ջոկատը համալւվելէ Մասիսի և Սիսիանի նույն տալիքի կամավորականներով։ Ունեցել է շտաբ, դրոշ, զինանշան։ Մինչև 1992-ի հունվարը «Ա. լ.» մասնակցել է ուսումնամարզական հավաքների։ 1992-ի աշնանը ջոկատի հիմքի վրա կազմավորվել է «Արծիվ-3» կամավորական գումարտակը։ 1992-94-ին «Ա. լ.» մասնակցել է ՀՀ Գուիսի (Շուռնուխ, Աղբուլաղ, Կոռնիձու), Կապանի, Սիսիանի և ԼՂՀ Ասկերանի, Մարտակերտի (Հոռաթաղ, Չլդրան, Մաղավուզ, Հակոբ Կամարի, Տոնաշեն, Մաղաղիս), Կուբաթլուիի (Աեյթաս, Մագրա, Վերին Ջիբիքփ, Ներքին Ջիբիքլի), Լաչինի (Ծաղկաբերդ, Կուշչի) շրջանների ինքնապաշտպանական և ագրստագրական մարտերին։ Հրամանատարներ՝ Ս. Հակոբյան, Լ.
