ՆԱԶԱՐԲԱԵՎ Նորաուլթան Աբիշևիչ քծ. 6.7. 1940. գ. Ձեմոլգան (Ալմա Աթայի մարզվ, Ղազախստանի առաջին նախագահը (1991-ից)։ Տնտեսագիտության դոկտոր (1992), Ղազախստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս (1995)։ Ղազախների համաշխարհային ընկերակցության նախագահ (1995)։ Ավարտել է Կսասգանգայի (Ղյազախստան) մետալուրգիական կոմբինատին կից բարձրագույն տեխնիկական ուսումնական հաստատությունը (1967) և ԽՄԿԿ ԿԿ առընթեր բարձրագույն կուսակցական դպրոցը (1976)։ Պետական և կուսակցական պաշտոններ է վարել 1979-ից. եղել է Ղազախստանի կոմկուսի կենտկոմի քարտոպար (1979-84), առաջին քարտոպար (1989-91), միաժամանակ՝ ԽՄԿԿ Քաղբյուրոյի անդամ (1990-91), Ղազախստանի ԳԽ նախագահ (1990-ի փետրվարապրիլին)։ Ղարաբապան հիմնախնդրի կարգավորման հարցում հանդես է եկել միջնորդական նախաձեռնություններով։ 1991-ի սեպտեմբերին ՌԴ նախագահ Բ. Եյցինի և Ն-ի միջնորդությամբ ժելեզնովոդսկ քաղաքում տեղի է ունեցել Լ. ՏեոՊետրոսյանի հ Ա. Մութափբովի հանդիպումը (տես ժելեզնովոդսկյան կոմյունիկե):
1992- ի մարտին ԼՂՀ-ի շուրջ ծավալված իրադարձությունների կապակցությամբ Ն. հանդես է եկել պաշտոնական հայտարարությամբ, ոարմ նշվում էր, ՈՐ ԼՂ-ի շուրջ ճգնաժամային իրավիճակը ձեռք է բերել վտանգավոր բնույթ և ուղղակի հանգեցրել ռազմական հակամարտության։ Հետագա արյունահեղության կասեցման նպատակով Ն. առաջարկել է ԱՊՀ ղեկավարների խորհըրդում որոշում ընդունել կոսկի անհապաղ դադարեցման և ճանապարհների ապաշրջափակման վերաբերյալ, հակամարտության գոտում խաղաղություն պահպանելու նպատակով ստեղծել ԱՊՀ ղեկավարների խորհրդին ենթակա հատուկ ԶՌՒ և աջակցել ԵԱՀԽ խաղաղարար ջանքերին։ 1992-ի օգոստոսի 27-ին Ալմա Աթայում Ն-ի նախաձեռնությամբ կայացել է ՀՀ և ԱՀ արտգործնախարարների հանդիպում, որի արդյունքում պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել 60-օրյա զինադադար հաստատելու վերաբերյալ, ինչը, սակայն, չի իրագործվել։
Ա. Ղագրսղան
ՆԱԻյԻՋԵՎԱՆԻԿ. գյուղ ԼՂՀ Ասկերանի շրջանում՝ շրջկենտրոնից 8 կմ հարավ-արևելք 600-700 մ բարձրության վրա։ Տարածքը՝ 1200 հա. Բնակչությունը՝ 245 (2003)։ Զբաղվում են այգեգործությամբ, հացահատիկի և բանջարեղենի մշակությամբ, անասնապահությամբ։ Ունի միջնակարգ դպաց, ակումբ, բուժկետ են։ Գյուղում պահպանվել են «Նահատակ» հնավայրը (XIII դ.). ԱԱստվածածին եկեղեցին (XVIII դ.)։
1988- ի վերջերին Ն-ում կազմավորվել է կամավորական ջոկատ (հրամանատարներ՝ Ռ. Շահգելդյան. Գ. Մանուչարյան, Ա. Արաուխանյան). որը Ասկերանի պաշտպանական շրջանի ստորաբաժանումների կազմում մասնակցել է գյուղի և ԼՂՀ տարբեր շրջանների ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին։ Ն-ից ԼՂՀ «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով պարգևատրվել է Ա. Մարուխանյանը։ Զոհվել է 12 ազատամարտիկ։ ՆԱԶԱՐՅԱՆ Վարդգես Հակոբի (ծ. 4.4.1930. գ. Քեսապ (Միրիա)Լ վնասվածքաբան-օրթոպեդ, բարեգործ։ ՀՀ բանակի գնդապետ (1996)։ Վիրաբույժ-օրթոպեդների ամերիկյան ակադեմիայի ակադեմիկոս (1969)։ Ավարտել է Բեյոսթի ամերիկյան (1957) և Զիկագոյի հյուսիսարեմտյան (1958) համալսարանների բժշկական բաժինները։ 1962-80-ին՝ Քլիվլենդի (ԱՄՆ) «Մետրոպոլ» հիվանդանոցի օրթոպեդ.
1978- ից՝ Գլենդելի (Լոս Անջելես) «Մեմորիալ» հիվանդանոցի գլխավոր օրթոպեդ։ 1982-91-ին Գլենդելի հեռուստատեսության «Առողջապահության պահ» հայկական հաղորդաշարի կագ մակեոդիչն ու հաղորդավարը։
Բարեգործությամբ զբաղվել է 1985-ից, երբ Երևանի Ք. Պետրոսյանի անվան վնասվածքաբանության և օրթոպեդիայի գիտահետազոտական ինստիտուտում ներդրվել է Ն-ի նվիրաբերած
