հագնութիւն, ո՛չ տարածական ձեւերի ու կառուցուածային մանրամասների շշմեցնող շռայլութիւն, ո՛չ ռիթմային յոգնեցուցիչ կրկնութիւններ, ո՛չ քանդակազարդման եւ ընդհանրապէս ճարտարապետական զարդարանքների դժուար ընկալելի խճողում եւ խրթնութիւն, ո՛չ արտաքինի ու ներքինի շուարեցնող հակադրութիւն»։
Այս կապակցութեամբ հեղինակը որպէս օրինակ կը մատուցէ.
— «Ահա հայկական տաճարը մեր առաջ՝ լինի կենտրոնագմբէթ Հռիփսիմէն, գմբէթաւոր բազիլիկ Գայանէն, գմբէթաւոր սրահ Արուճը կամ թեկուզ փոքրածաւալ մատուռ Լմբատ, Կարմրաւորը։ Տեսնում ենք երկարչափական տարածական ձեւերի բացարձակապէս յստակ չափակցումներ... Բոլոր գծերը ակնբախօրէն յստակ են։ Մի խօսքով մեր աչքի առաջ կանգնած է առաջին հայեացքից իսկ ընդգրկելի ներդաշնակ մի ամբողջութիւն»։
Զուտ ճարտարապետութիւն։
Հեղինակը կ'անցնի երրորդ մատքին.
— «Եւ ահա, մտնելով դարձեալ հայ ճարտարապետութեան ոգեկան ընդհանուր տաճարը տեսնում եմ մուտքի կամարին փորագրուած երրորդ սկզբունքը, որ հանդէս է գալիս որպէս նոյն էութեան երրորդ դեմքը երրորդ հիպոստասը. Մարդն է չափանիշը »:
Ու կ'աւելցնէ.
— «Արդարեւ հայ ճարտարապետութեան ստեղծած բոլոր կառոյցները խոշորագոյններն անգամ, իրենց յօրինուածքի բնոյթով իսկ համաչափ են մարդուն՝ թէ՜ արտաքին, նիւթական իմաստով՝ այսինքն մարդու մարմնական չափերին, թէ ներքին հոգեկան իմաստով»։
Աւելին.
