աբեմուտք, իսկ հարալից և հիւսիսից եղեր վտծ է լեռնային շղթաներով։ Հարաւային շղթայի աո$և տիրաբար կտնհնած է Մ ասի սը աոպնձնակի , իսկ հիւսիսային շղթայի վրա բաղմած է Արագածըւ Այղ երկու խրոխա հսկաները իրարից բամաԱող տաբածութեան վրա, մեր ւզատմութեան վաղ արշալոյսին,
հանդէս եկան հայերը։ Մովսէս Խորենացինք պատմելով Արմենակի գաղթի աւանդութիւնը, ասում է. դԵւ արևելեաե դաշտը կարծես երեսս ի վեր պառկած, տարածում է երկայնութիւնը դէպի արեգակի կողմը, սարերի ստորոտից էլ շատ ականակիտ աղբիւրներ բղխելով և իրանց սահմասմհերի մօա հա ւտքվելով՝ դետեր են դառնում և սարերի ստորոտներով ու դաշտի ծայրերով հեզաբար բոլորում §ան ինչպէս մի բահի պատանթները ռրիբգների շուրհյչ։ Բայց մինչև արեգակը բարձրացած հարաւային սարը (Մասիսը), սպիտակ գագաթով, երկբից ուղղաձիգ բու սած, փոքը աո փոքը սրածայր է ղառԱոլմ և ճիշտ որ ծեր սար է երեում երիտասարդ սարերի մէ երեք օր գնալով, ինչպէս մերոնցից մէկն ասաց, արագաքայլ մարդը կը շրքապատէնրանւ Արմննակը, այս խոր դաշս՝Ի մէջ բնակվելով, շէնցրեց դաշաի հիւսիսային կողմի մի մասը և սարի նոյն կողմի
ստորոտը, սարը իր ։սնունով Արադած կո
