ձողիկաձև կտրտած խնձոր, շաքար, դարչին և խառնել։ Պատրաստած խճողակը լցնել Դ-ի մեջ, ծածկել կտրած վերնամասով, դնել յուղ քսած տապակի մեջ և եփել ջեռոցում։ Մատուցել վրան յուղ լցրած կտորներով։
1,5 կգ Դ-ին՝ 70 գ բրինձ, 70 գ կարագ, 70 գ սալորաչիր, 25 գ շաքար, 30 գ չամիչ, 200 գ խնձոր, 1 գ ծեծած դարչին. աղը և պղպեղը՝ ըստ ճաշակի։
Դդմաքաշովի. կեղևը և սերմերը հեռացրած Դ. կտրտել, լցնել կաթսայի մեջ, վրան կաթ լցնել, ավելացնել կիսաեփ բրինձ, աղ, շաքար, յուղ և խառնել։ Կաթսան ծածկել կափարիչով և եփել։ Կարելի է մատուցել և՛ տաք, և՛ սառը։
150 գ Դ-ին` 20 գ բրինձ, 70 գ կաթ, 6 գ շաքար, 15 գ հալած յուղ, աղը՝ ըստ ճաշակի։
ԴԵՂՁ, Հայաստանում մշակվում է Արարատյան դաշտում, նախալեռնային, Եղեգնաձորի, Զանգեզուրի, հյուսիս-արևելյան գյուղատնտեսական գոտիներում։ Դ. հասունանում է հուլիսի կեսից մինչև հոկտեմբերի վերջը։ Պարունակում է շաքար, օրգանական թթուներ, պեկտինային (դոնդողացնող), ազոտային նյութեր, հանքային աղեր, ինչպես նաև A, B1,B2, P1 վիտամիններ, 10 մգ % C վիտամին։ Լինում է վաղահաս, միջահաս և ուշահաս։ Տարբերում են Դ-ի սեղանի, պահածոյի և չրի սորտեր։ Հայաստանում տարածված վաղահաս սորտերից են Նարնջի վաղահասը, Պճղովի դեղինը, միջահասներից՝ Զաֆրանի միջահասը, Նարնջի միջահասը, Լոձ շերտավորը, Ճուղուրին, Լիմոնին, ուշահասներից՝ Նարնջի ուշահասը, Զաֆրանի ուշահասը, Օշականին, Բյուրականին։ Պտուղները նուրբ են, արագ փչացող. սենյակային պայմաններում կարելի է պահել 5-10 օր, սառնարանում (0 °C)՝ մինչև 2 ամիս։ Օգտագործում են թարմ և վերամշակված (մուրաբա, ջեմ, պովիդլո, հյութ, կոմպոտ, ալանի, չիր)։
ԴԵՂՆԱՊՈՉ, քաղցրահամ ջրերի ձուկ։ Տարածված է Բալթիկ, Սև, Արալյան և Կասպից ծովերը թափվող գետերի ավազաններում, Հայաստանում՝ Արփա լճում և Արփա գետում։ Կենդանի զանգվածը 2-4 կգ է։ Ամենահամեղը կարմրաշուրթ դեղնապոչն է (հաշամ), ապրում է Կասպից և Արալյան ծովերի հարավում։ Միսը բավականին համեղ է, բայց ունի շատ մանր փշեր, հիմնականում շոգեխաշում են և ապխտում։
ԴՈՆԴՈՂ, քաղցր կերակրատեսակ, որը պատրաստում են թարմ և թարմ սառեցրած մրգից, հատապտուղներից, մրգահատապտղային հյութերից և օշարակներից, կարմիր անապակ գինուց, ինչպես նաև սերուցքից և թթվասերից՝ դոնդողանյութի օգտագործմամբ։ Որպեսզի մրգի Դ. ավելի համեղ լինի, ավելացնում են գինի (մուսկատ, մադերա), լիկյոր, ցիտրուսակեղև, վանիլին, կիտրոնահյութ կամ կիտրոնաթթու։
Դ. պատրաստում են հատուկ կաղապարների կամ փոքրիկ սկահակների մեջ։ Որպեսզի պատրաստի Դ. հեշտությամբ անջատվի կաղապարից, վերջինս մատուցելուց առաջ մի քանի վայրկյան պահում են տաք ջրի մեջ։ Դոնդողանյութը նախապես թրջում են (25-30 րոպե), իսկ ուռչելուց հետո՝ քամում։
Դ. կիտրոնի. կաթսայի մեջ ջուր լցնել, ավելացնել շաքարավազ, խառնել և եռացնել, ավելացնել կես կիտրոնի կեղև և նախապես թրջած դոնղողանյութ։ Օշարակը խառնելով կրկին եռացնել, ապա լցնել կիտրոնահյութը։ Տաք օշարակը քամել, մի քիչ հովացնել և լցնել կաղապարների մեջ։
1 կիտրոնին՝ 0,5 լ ջուր, 1 բաժակ շաքարավազ, 25 գ դոնդողանյութ։
Դ. թափանցիկ. 2 ձվի սպիտակուց հարել կաթսայի մեջ, ավելացնել սպիտակ անապակ գինի, շաքարավազ, դոնղողանյութ, խառնել, եռման ջուր լցնել, կափարիչը դնել և եփել մարմանդ կրակի վրա։ Եռալուց 2-3 րոպե հետո կրակից վերցնել, թողնել, որ պարզվի, ապա քամել և լցնել կաղապարների մեջ։
25 գ դոնդողանյութին՝ 3 բաժակ ջուր, 1 բաժակ շաքարավազ, 1/2 բաժակ գինի։
Դ. թարմ մրգով. պատրաստում են այնպես, ինչպես սովորական Դ.։ Միրգը դնել փոքրիկ սկահակի կամ կաղապարի մեջ և վրան լցնել Դ.։ Նարինջը և մանդարինը նախապես պետք է բաժանել պճեղների և հեռացնել կեղևն ու կորիզները։ Խնձորի, տանձի, ծիրանի Դ. պատրաստելիս կորիզները պետք է հեռացնել, միրգը եփել օշարակի մեջ, հովացնել, կտրտել, ապա վրան լցնել Դ.։
Դ. կաթնային. սերուցքը, շաքարավազը, ցիտրուսակեղևը խառնել, եռացնել, ապա հովացնել և ավելացնել նախապես թրջած դոնղողանյութ ու կիտրոնահյութ։ Խառնել, լցնել կաղապարների մեջ և սառեցնել։
3 լրիվ թեյի գդալ դոնդողանյութին՝ 1 բաժակ սերուցք, 3/4 բաժակ շաքարավազ, 1/2 կիտրոնի կեղև, 1 ճաշի գդալ կիտրոնահյութ։
Դ. թթվասերի. լավ սառեցրած թթվասերը խառնել շաքարափոշու, վանիլինի հետ և հարել այնքան, մինչև ծավալը գրեթե կրկնապատկվի։ Այնուհետև, անընդհատ խառնելով, բարակ շիթով լցնել լուծված գոլ դոնդողանյութը։ Ստացված զանգվածը խնամքով խառնել, լցնել կաղապարների մեջ և սառեցնել։
1 բաժակ (250 գ) թթվասերին՝ 1/2 բաժակ շաքարափոշի, 1 թեյի գդալ դոնղողանյութ։
Դ. բալի. բալը լվանալ, կորիզները հանել, ջրով եռացնել, ավելացնել շաքարավազ և քամել։ Տաք օշարակի մեջ լցնել նախապես թրջած դոնղողանյութ (խառնելով լուծել) և կիտրոնահյութ։ Ավելացնել նաև գինի։
1 կգ բալին՝ 1 լ ջուր, 3 բաժակ շաքարավազ, 1 բաժակ սպիտակ անապակ գինի, 1 ճաշի գդալ կիտրոնահյութ, 3 ճաշի գդալ դոնղողանյութ։
ԴՈՆԴՈՂԱԿ, պատրաստում են տավարի, ոչխարի, խոզի, հորթի տոտիկներից, գլխից, ականջներից, շուրթերից, ընտանի թռչնի փորոտիքից, ինչպես նաև ձկից և ձկան մնացուկներից (գլխից, փշերից, պոչից, լողակներից)։
Դ. տավարի. տավարի տոտիկներն ու շուրթերը խանձել, լվանալ, կտորների բաժանել, ոսկորները ջարդել և թողնել սառը ջրի մեջ 3-4 ժամ, ապա լվանալ, լցնել կաթսայի մեջ և վրան սառը ջուր ավելացնել (1 կգ մսին՝ մոտ 2 լ ջուր)։ Կաթսայի կափարիչը դնել և եփել մարմանդ կրակի վրա 6-8 ժամ՝ մինչև միսը հեշտությամբ անջատվի ոսկորներից։ Եփելուց 1 ժամ առաջ ավելացնել գազար (1 կգ մսին՝ 1-2 հատ), գլուխ սոխ, մաղադանոս, դափնու տերև, բուրավետ պղպեղ։ Եփելուց հետո ճարպը մակերևույթից հեռացնել, պղպեղն ու դափնու տերևը հանել, միսն անջատել ոսկորներից, մանր կտրատել և խառնել քամած արգանակի հետ։ Կրկին եռացնել 10-15 րոպե, որից հետո, ըստ ճաշակի, ավելացնել աղ, ծեծած սխտոր, թողնել, որ հովանա և լցնել կաղապարների կամ խոր ամանի (ծավալի մեկ երրորդը) մեջ, թողնել, որ պնդանա, վրան շարել կլոր կտրտած խաշած ձու, ապա ավելացնել Դ.։
Պատրաստի Դ. դնել սկուտեղի վրա, զարդարել մաղադանոսով, առանձին մատուցել քացախով կծվիչ, մանանեխ, կծվիչով թթվասերի սոուս, վարունգ։
Հորթի կամ խոզի տոտիկների Դ. պատրաստում են նախորդ բաղադրատոմսում նկարագրված եղանակով՝ առանց տոտիկները նախապես ջրի մեջ դնելու։ Խոզի
