Էջ:Տնային տնտեսության հանրագիտարան (Household encyclopedia in Armenian).djvu/15

Այս էջը հաստատված է

եթե գամասեղների միջև հեռավորությունը լինի առնվազն 30 սմ։

Մածիկն անհրաժեշտ է ջերմամեկուսացման նպատակով ակոսատները ծեփելու և ճեղքերը լցափակելու համար։ Այն կարելի է պատրաստել և տնային պայմաններում՝ մաղած չոր կավճից և օլիֆից (նախընտրելի է բնականը)։ Մածիկը պատրաստում են հետևյալ կերպ. կավճի փոշու կույտի մեջ ձագարաձև փոս են անում, լցնում օլիֆը և խառնում մինչև թանձր խմոր ստանալը, ապա, կավիճ ավելացնելով, զանգվածը ձեռքով տրորում են այնքան, մինչև այն դադարի ձեռքերին կպչելուց։ Մածիկը կարելի է գունավորել՝ ավելացնելով չոր կամ թանձրալեսած շպար կամ սուսր։ Մածիկը պետք է պատրաստել 1-2 օրվա աշխատանքի համար և պահել ամուր կապած պոլիէթիլենային տոպրակում։ Պնդացած մածիկը կարելի է փափկացնել ձեռքով տրորելով կամ էլ մի քիչ օլիֆ ավելացնելով։ 10 կգ մածիկ պատրաստելու համար միջին հաշվով պահանջվում է (կգ-ներով). կավիճ 8, օլիֆ՝ 2 (կավճային), կամ կավիճ 6, օլիֆ՝ 1,8, կապարի չոր շպար 2,2 (շպարային), կամ կավիճ 6,8, օլիֆ 1,6, կապարի չոր սուսր՝ 2,0 (կապարասուսրային), կամ կավիճ՝ 6,8, օլիֆ 1,4, երկաթի չոր սուսր՝ 1,8 (երկաթասուսրային)։

Ապակու տեղադրումը։ Առավել տարածված է ապակու տեղադրման երեք եղանակ. միտակ և երկտակ մածկաշերտով ու ճեղքակալներով։ Ամեն դեպքում անհրաժեշտ է ակոսատներին նախապես օլիֆ, նույնիսկ յուղաներկ քսել։ Հին ապակեկալների ակոսատները պետք է մաքրել հին մածիկի և գամասեղների հետքերից։ Առավել պարզը միտակ մածկաշերտով տեղադրման եղանակն է։ Ապակին պետք է տեղավորել ակոսատներում, ամրացնել գամասեղներով, այնուհետև ակոսատները ծեփել մածիկով։ Եթե ակոսատներն ապակեկալներում չեն գտնվում միևնույն հարթության մեջ (օրինակ, փայտանյութի կորացման պատճառով) ապակին ամուր չի նստում, և նշված եղանակով ծածկապատելու դեպքում ի հայտ են գալիս մի շարք թերություններ (ջրի ներթափանցում, փայտանյութի ուռչում և կորացում, վատ ջերմամեկուսացում ևն)։ Նշված եղանակով սովորաբար ապակեպատվում են ժամանակավոր շինությունները, չտաքացվող պատշգամբները։

Երկտակ մածկաշերտով տեղադրման եղանակն ավելի բարդ է, սակայն հուսալի։ Այս դեպքում ապակին պետք է տեղադրել փայտե ակոսատները մածիկով լցնելուց հետո (մածիկը պետք է ավելի փափուկ լինի, որպեսզի ապակին հեշտությամբ տեղավորվի)։ Տեղավորված ապակին պետք է ակոսատներին սեղմել այնքան, մինչև մածիկի ավելցուկը դուրս մղվի և ապակին կիպ նստի։ Տեղավորված ապակին պետք է ամրացնել գամասեղներով և ակոսատները ծեփել մածիկով։ Նշված եղանակով ապակին տեղադրելու դեպքում ապահովվում է մեծ հերմետիկություն և լավ ջերմամեկուսացում։

Ճեղքակալներով (տարբեր ձևի ձողեր) տեղադրելու դեպքում դրանք միաժամանակ լրացնում են ակոսատները և սեղմում ապակին։ Ճեղքակալներով ապակու տեղադրումը կարող է կատարվել առանց մածիկի, ապակին մածիկի մեջ տեղավորելով, ապակին և ճեղքակալները մածիկով ամրացնելով, ապակին ճկուն միջադիրներով ամրացնելով։ Ճեղքակալները ակոսատներին են ամրացվում մոտավորապես 30 սմ հեռավորությամբ խփած մեխերով (կամ պտուտակներով)։ Մեխերը (պտուտակները) պետք է ապակուց 3-5 մմ հեռու լինեն, որպեսզի այն չկոտրվի։ Առանց մածիկի տեղադրելիս ապակին տեղավորում են ակոսատներում և ամրացնում ճեղքակալներով։

Ամբողջական ապակի չունենալու դեպքում կարելի է տեղադրել 2 կամ ավելի կտորից բաղկացած ապակի՝ կիրառելով նկարագրված եղանակներից որևէ մեկը։ Կտորները կարելի է դնել եզրը եզրին կամ եզրածածկումով։

Ձմեռնամուտին խորհուրդ է տրվում լցափակել լուսամուտների ճեղքերը։ Այդ նպատակով կարելի է օգտագործել պլաստիլին կամ պլաստոլային հիմքով մածիկ։ Մածիկը կարելի է պատրաստել ալյուրից և ավազից (1:3 ծավալային հարաբերությամբ) խառնուրդին եռման ջուր ավելացնելով և տրորելով այնքան, մինչև ստացվի թանձր զանգված։ Գարնանը ապակեկալը գոլ ջրով թրջելուց հետո մածիկը հեշտությամբ կարելի է հեռացնել։

ԱՊԱՀՈՎԻՉ ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ, նախատեսված է էլեկտրական ցանցը կամ էլեկտրասնման այլ աղբյուրները կարճ միացման և ուժեղ գերբեռնումների պատճառով առաջացող մեծ հոսանքներից պաշտպանելու համար։ Այդպիսի հոսանքները կարող են վնասել հաշվիչը, հաղորդալարերի մեկուսացումը և նույնիսկ հանգեցնել հրդեհի։ Առավել հաճախ օգտագործվում են հալուն ապահովիչներ։ Այդպիսի ապահովիչում հոսանքն անցնում է դյուրահալ մետաղից պատրաստված լարով (հալուն ներդիրով), որը կարող է դիմանալ որոշակի առավելագույն հոսանքի։ Մեծ հոսանքի դեպքում լարը հալվում է, էլեկտրական շղթան խզվում, և ցանցի անսարք կամ հոսանքով գերբեռնված տեղամասը կամ վնասված սարքը հոսանազերծվում են։

Հալուն ապահովիչը (տեղադրվում է բնակարանային բաշխիչ վահանակի վրա) բաղկացած է իրանից (կոթառից) և նրա մեջ ներպտուտակված հալուն ներդիրով ճենապակե խցանից, որը հաշվարկված