Էջ:Տնային տնտեսության հանրագիտարան (Household encyclopedia in Armenian).djvu/464

Այս էջը հաստատված է

ՍՊԻՏԱԿԵՑՆՈՂ ՄԻՋՈՑՆԵՐ, լվացքի սպիտակեցման նյութեր։ Ս. մ-ի բաղադրիչներն ուժեղ օքսիդիչ (ջրածնի գերօքսիդ, նատրիումի հիպոքլորիտ, կարբոնատ, բորատ, միզանյութի գերհիդրատ) կամ վերականգնիչ (նատրիումի հիդրոսուլֆատ, ռոնգալիտ) ներգործությամբ օժտված քիմիական նյութեր են։ Ս. մ-ի զգալի մասը պարունակում է նաև օպտիկական սպիտակարարներ՝ նյութեր, որոնք ամուր նստում են գործվածքի թելքերին և ստեղծում են ճերմակության տպավորություն։ Ս. մ. վերականգնում են գործվածքի ճերմակությունը, ախտահանում, հաղորդում թարմություն, մաքրում բորբոսահետքերը և բծերը։ Այդ պատրաստուկներով մշակումը, միևնույն ժամանակ, փոքր-ինչ թուլացնում է գործվածքի ամրությունը, այդ պատճառով էլ Ս. մ. թույլատրվում է օգտագործել ոչ հաճախ, քան 2-3 լվանալը մեկ՝ պահպանելով հանձնարարականները։ Ս. մ. լինում են փոշիանման, հաբերով և հեղուկ։

Գործվածքները կարելի է սպիտակեցնել ջրածնի գերօքսիդով։ Դրա համար 10 լ եռման ջրին պետք է ավելացնել 30 գ 3 %-անոց ջրածնի գերօքսիդի լուծույթ և մեկ թեյի գդալ անուշադրի սպիրտ: Լվացած սպիտակեղենը լուծույթի մեջ թողնում են 20 րոպե: Այնուհետև սպիտակեղենը ցայում են տաք, ապա սառը ջրով։ Վուշե և բամբակե սպիտակեղենը կարելի է սպիտակեցնել ժավելաջրով. 10 լ համարյա եռման ջրին ավելացնում են 250 գ ժավելաջուր, լուծույթի մեջ ընկղմում լվացած սպիտակեղենը և թողնում 20 րոպեից մինչև 2 ժամ։ Այնուհետև սպիտակեղենը ցայում են սկզբում տաք, ապա սառը ջրով։

Սպիտակեղենը պետք է սպիտակեցնել ալյումինե, արծնապատ և ցինկապատ ամանի (ժանգազերծ) մեջ։ Նախապես պետք է նկատի ունենալ, որ մետաքսե, բրդե և սինթետիկ գործվածքների սպիտակեցումը թույլատրվում է 50–60 °C–ից ոչ բարձր ջերմաստիճանում։ Բծեր չունեցող իրերը լավ սպիտակում են քիմիական սպիտակարարներ պարունակող սինթետիկ լվացամիջոցներով լվանալիս (տես նաև Լվացամիջոցներ):

ՏԱԲԱՏ, կարում են բամբակե, բրդե, մետաքսե և տրիկոտաժե գործվածքներից։

Կանացի Տ. (նկ. 1). սպորտային ոճի, ազատ, դեպի ներքև նեղացող և կցակարված գոտիով։ Առաջամասը գոտուն է միացված փոթկարով։ Փողքերի ներքևի եզրերը հավաքված են ռետինաքուղով:

Գործվածքի ծախսը. 2 մ 32 սմ՝ 80 սմ լայնքի դեպքում: Չափսը՝ 164-88-96:

Բրդե գործվածքից տղամարդու Տ. (նկ. 2). դասական ոճի, ուղիղ, կցակարված գոտիով: Առաջամասում՝ գոտու կարից սկսվող ծալքեր, հետնամասում՝ 2 սեղմոն: Ունի կողքի գրպաններ և հետնամասի կտրովի գրպան:

Գործվածքի ծախսը. 1 մ 15 սմ՝ 140 սմ լայնքի դեպքում։ Չափսը՝ 170-100–88։

Տ. կարելու առանձնահատկությունները։ Անհրաժեշտ ձև տալու համար Տ–ի առաջամասը և հետնամասը ենթարկում են խոնավաջերմային մշակման։

1. Հետնամասի 2 դետալը շիտակ երեսով դնում են իրար վրա (նկ. 3, ա)։ Խիտ և հաստ գործվածքից դետալները առանձին-առանձին են մշակում։ Ալիքավոր գծերով նշված մասերը լավ թրջում են ջրով և ձգելով արդուկում (մինչև չորանալը) քայլքի գծով (երկարացնելով 1 սմ) և փողքի ներսի կտրվածքով (երկարացնելով 1,5-2 սմ)։ Շոգեմշակումից դետալները ձևափոխվում են (նկ. 3, բ)։

2. Դետալները նշված ծալագծով ծալում են, աղեղներով նշված մասերը լավ թրջում ջրով և գործվածքը նստատեղի մասում և ծնկագծից ներքև կուչ ածելով (նստեցնելով) արդուկում (նկ. 4)։ Արդուկում են զգուշորեն, որպեսզի գործվածքը չճմրթվի և ծալքեր չառաջանան։ Շոգեմշակածից հետնամասը ձևափոխվում է և ընդունում նկ. 4 ա-ում բերված տեսքը։

3. Առաջամասի 2 դետալը շիտակ երեսով դնում են իրար վրա, նշված ծալագծով ծալում և շոգեմշակում ծնկագծից ներքև։ Շոգեմշակումից առաջամասն