ԷՏ, տես Այգի հոդվածում։
ԸՆՏԱՆԻ ԹՌՉՈՒՆՆԵՐ (բուծումը), տարածված է Ը. թ-ի չորս հիմնական տեսակ՝ հավեր, հնդկահավեր, բադեր և սագեր։ Դրանք վաղահաս են, ունեն բարձր մթերատվություն և բազմապտղություն։ Դրանց ցեղերն ըստ զանգվածի և կազմության լինում են թեթև և ծանր։ Թեթև ցեղի հավերը սեռահասուն են դառնում (այսինքն ունակ են ձվարկելու և սերունդ տալու) արդեն 4,5-5 ամսականում, իսկ ծանր ցեղի հավերը՝ 5,5-6 ամսականում։ Հնդկահավերը, բադերը, սագերը սեռահասուն են դառնում 8-10 ամսականում, բայց տնային բուծման և խնամքի պայմաններում սովորաբար ձվարկում են վաղ գարնանը, երբ լուսային օրվա տևողությունը հասնում է 12-14 ժամի։
Ձվատու ցեղի հավերը ձվարկման առաջին տարում տալիս են 220-230, առանձին հավեր՝ 300 ձու։ Հնդկահավերի առանձին ցեղեր ձվարկման 21-25 շաբաթում տալիս են 60-100 ձու։ Առաջին փուլում, որը տևում է 9 ամիս, բադերը տալիս են 160-190 ձու։ Սագերի ձվատվությունը սեզոնի ընթացքում (3-5 ամիս) տատանվում է 15-18-ից մինչև 75–80 ձու։ Հավերի, հնդկահավերի և բադերի ձվատվությունն արդեն 2-րդ տարում նվազում է 15 %-ով, իսկ հաջորդ տարիներին էլ ավելի։ Սագերի ձվատվությունը 2-րդ, նույնիսկ 3-րդ տարում ավելանում է. դրա համար տնտեսություններում սագեր պահում են մինչև 5 տարի։
Ը. թ-ի ձուն և միսն ունեն բարձր սննդային, դիետիկ և համային հատկություններ։ Հավի միսը պարունակում է սպիտակուցներ (12,8 %), ճարպեր (11,8 %), ածխաջրեր (1,0 %), մոխրանյութ (0,8 %), ջուր (73,6 %), ավելի քան 12 վիտամին և 20 հանքային նյութեր։
Ընտանի թռչունների ցեղերը։ Ըստ հիմնական մթերատվության բնույթի հավի ցեղերը լինում են ձվատու, մսաձվատու և մսատու։ Ձվատուներից են սպիտակ լեգհոռնը (հիբրիդային ածանները տարեկան տալիս են 300 և ավելի ձու), ռուսական սպիտակները, մինոկաները և մի քանի այլ ցեղեր։ Մսատուներից են սպիտակ պլիմուտրոկը և սպիտակ կոռնիշը, կոխինխինը։ Մսաձվատու ցեղերից են ռոդայլանդը, նյու հեմփշիրը, շերտավոր և այլ պլիմուտրոկները, սուսեկսները, վրանդոտները, երևանյան ցեղը և այլն։
Հնդկահավերի ցեղերից առավել տարածված են բրոնզագույնը, սպիտակ լայնակուրծքը, մոսկովյան սպիտակը և այլն:
ՀՀ-ում բադաբուծությունը և սագաբուծությունը սահմանափակ են։
Ընտանի թռչունների բուծումը:
Ճտահանության համար օգտագործում են առողջ, լավ զարգացած, ցեղի առանձնահատկությունները պահպանած թռչունների ձուն։ Վերարտադրության համար թռչուններ ընտրում են աճի ընթացքում, նախնական ընտրությունը՝ երբ խոտանված մատղաշը կարելի է օգտագործել մսի համար, իսկ վերջնականը՝ ձմռանը պահելու համար։
Բնական զուգավորման 10-12 ձվատու և 8-9 մսատու հավերի համար բավարար է 1 աքաղաղ։
Ձվատու և մսաձվատու հավերի ցեղի ճտահանության համար օգտագործվում է ածած ձվերի 75-80 %-ը, իսկ մսատու ցեղի հավերի, հնդկահավերի, բադերի և սագերի ճտահանության համար՝ նրանց բոլոր ձվերը։ Ճտահանության համար ձվերը պետք է լինեն բեղմնավորված և թարմ։ Ձվերը պահում են մաքուր արկղերում, հորիզոնական դիրքով, զով տեղում, երբեմն դրանք շրջում են, որպեսզի կանխվի դեղնուցի ջրազրկումը։
Հավերի թխսելու ունակությունը կախված է ցեղից և թռչունի անհատական առանձնահատկություններից։ Թխսելու ուժեղ բնազդ ունեն 1-2 տարեկան հավերը։ Թխսելու բնազդը զարգանում է միայն ձվարկման առաջին փուլից հետո և տևում է 3-4 շաբաթ։ Եթե
