և կատարում անհրաժեշտ աշխատանքներ։
Պետք է հիշել, որ Մ. ավելի են գրգռվում խոնավ և քամոտ եղանակին, առավոտյան ու երեկոյան ժամերին։ Այդ ժամանակ նպատակահարմար չէ մեղվանոցում աշխատելը։ Մեղվաբույծը խայթոցից չպետք է վախենա, քանի որ օրգանիզմն արագ ընտելանում է մեղվաթույնին։
Գարնանային աշխատանքներ. մինչև առաջին ծաղիկների ծաղկելն սկսվում է Մ-ի բազմացումը։ Գարնանային առաջին թռիչքի օրը մեղվաընտանիքն ունենում է շատ երիտասարդ և հասուն, բջիջներից դեռևս դուրս չեկած սերունդ։ Յուրաքանչյուր օր ընտանիքներում ավելանում են երիտասարդ Մ. (նկ. 4)։ Բնականոն սերնդաճեցումն ապահովելու համար անհրաժեշտ է ստեղծել բարենպաստ պայմաններ, հանովի հատակներ, առատ կեր (15 կգ-ից ոչ պակաս մեղր), ծաղկափոշի (2-3 շրջանակ) և այլն։ Այն ընտանիքները, որոնք ձմեռել են 2 մասնաբաժնում և գարնանը շարունակում են զբաղեցնել դրանք, պետք է թողնել երկուսն էլ, կամ հանել ներքևի ազատ մասնաբաժինը։ 12-շրջանակավոր փեթակներում խորհուրդ չի տրվում բները կրճատել։ Ընտանիքի աճի վրա բարենպաստ է ազդում նեկտարի և ծաղկափոշու առատությունը, դրա համար փեթակները տեղադրում են ծառաթփուտային բուսականություն ունեցող վայրերում (հատկապես ուռենի և թխկի)։ Առատ սնունդը նպաստում է մոմարտադրությանը, բների արագ նորացմանը և մեղվաբջիջների հյուսմանը։ Այդ ժամանակ բների մեջ մեղրամոմով շրջանակները տեղադրում են շատ մեղու-դաստիարակներ և շինարար մեղուներ ունեցող մեղվաբջիջների միջև։ Բազմիրան փեթակում ընտանիքը գարնանը կառուցում է 10 մեղրահաց։ Աճն արագացնելու նպատակով բազմաբաժին փեթակներում պարբերաբար (յուրաքանչյուր 10-12 օրը մեկ) փոխում են մասնաբաժինների տեղերը (վերևի փեթակը դնում են ներքև, ներքևինը բարձրացնում վերև)։
Այգիների ծաղկմանը զուգընթաց, երբ ընտանիքներն զգալիորեն աճում են, բներն ընդարձակում են (ավելացնում են փեթակներ, շրջանակներ, պահեստատուփեր)։ Այդ ժամանակ արթնանում է մեղուների պարսի բնազդը։
Պարս. փեթակից կամ բնից դուրս եկած մեղուների խումբ, որը մեղվաընտանիքի բնական բազմացման արդյունք է և բաղկացած է մայր մեղվից, մի քանի հազար աշխատավոր մեղուներից ու բոռերից։ Պարսատվության ժամանակ մեղվախումբը (մայր մեղվի հետ) գաղթում է հին փեթակից (բնից), բարձրանում օդ, պտտվում և խմբվում ծառի ճյուղերի վրա, ապա, որոշ ժամանակ անց, թռչում ու հարմար տեղերում (բնական պայմաններում՝ ծառերի փչակներում, ժայռերի ծերպերում և այլուր) հիմնում նոր բույն։ Պարսը վերցնում են պարսակողովով (նկ. 5)։ Բնական պարսատվությունը լինում է գարնան վերջին կամ ամռան սկզբներին, երբ մեղվաընտանիքի բազմացումը հասնում է առավելագույնի, և երիտասարդ մեղու-կերակրողների քանակն ավելանում է։ Յուրաքանչյուր մեղվաընտանիքից կարող է անջատվել մի քանի պարս (3-8 օրվա ընթացքում), սակայն աշխատում են սահմանափակել այն, քանի որ, հակառակ դեպքում, թուլանում է և՛ մայր մեղվաընտանիքը, և՛ պարսը, մեղուները դառնում են անկենսունակ, նվազում է մեղվաընտանիքի մթերատվությունը։ Պարսատվությունը կանխելու համար կիրառում են հակապարսային միջոցառումներ (բազմացման, սնուցման, մոմաստեղծման, և Մ-ի այլ աշխատանքների առավելագույն ծանրաբեռնվածության ստեղծում), մեղվաընտանիքի արհեստական բաժանում։ Այս միջոցառումները հնարավոր են դարձնում կարգավորել մեղվաընտանիքի ձևավորման ժամկետները և ուժեղությունը, ապահովել մեղրի բարձր բերքի ստացումը։
Մեղրաբերք. մեղրատու բույսերի (սպիտակ ակացիա, լեռնամարգագետնային խոտաբույսեր, լորենի, հնդկացորեն, արևածաղիկ, կորնգան և այլն) ծաղկման սկզբում մեղվաընտանիքները պետք է լինեն շատ ուժեղ, ունենան լրացուցիչ ազատ մեղրաբջիջներ, իսկ թույլ ընտանիքները՝ միավորել։
Սեզոնի ընթացքում կարելի է ստանալ մեղրի մի քանի բերք, եթե Մ-ին աստիճանաբար տեղափոխեն ծաղկաշատ վայրեր։
Մեղրաքամ. մեղրը կարելի է վերցնել բերքի առատության դեպքում, ծաղկաշատ վայրեր տեղափոխելուց առաջ և հասուն վիճակում։ Մեղրաբջիջներից մեղրը հանում են մեղրաքամիչով։ Նախօրոք մեղվանոցային դանակով հեռացնում են մոմաթաղանթը։ Մեղրը պահում են տարբեր տարաներում, զով տեղում։
Ձմռան նախապատրաստվելը. մեղրը քամելուց հետո մեղվաընտանիքները պատրաստվում են ձմեռվա հանգստին։ Ընկնում է Մ-ի թռչելու ինտենսիվությունը։ Նրանք արտաքսում են բոռերին, աճեցնում են ավելի շատ երիտասարդ կենսունակ Մ.։ Դրան պետք է նպաստի մեղվաբույծը՝ փոքրացնելով փեթակները։ Յուրաքանչյուր ընտանիքին թողնում են 32-38 կգ մեղր և ծաղկափոշի։ Ձմեռման համար նախատեսված փեթակում տաքացման նպատակով վերևից դնում են խոնավությունը հեռացնող բարձիկ։ Ցածր ջերմաստիճանի դեպքում (օրինակ, մինչև 8 °C) Մ. կուտակվում են գնդաձև զանգվածով։
Ձմեռման ընթացքում Մ-ի վրա կործանարար ազդեցություն է թողնում խոնավությունը. փչանում է մեղրը, հիվանդանում են Մ.։ Խոնավությունը կանխելու համար ապահովում են բների օդափոխությունը։ Խոնավության վերացման միակ եղանակը սառը օդի հոսանքն է դեպի փեթակ։ Փեթակներում օդափոխությունն ապահովելու համար բաց են թողնում ներքին և վերին անցքերը։ Ձմեռային մեղվանոցներում ապահովում են նաև ընդհանուր օդափոխությունը։
