Շրջանցելով Տոքթ. Թորոս Թորանեանի գրական վաստակն ու գրախօսական ուսումնասիըութիւնները, որոնք պէտք է ներկայացոին մևրօրեայ գրական անդաստանի մշակներու կոդմէ, խորապէս գնահատելի կը մնայ հրատարակչական այն հսկայ աշխատանքը, որով նոր նիւթերով հարստացուց մեր մշակոյթը: Բազմատասնեակ գիրքեը այսօր պիտի չըլլային մեր գրադարաններուն մէջ, եթէ չըլլար Տոքթ. Թ. Թորանեանի յանձնառու նախաձեռնութիւնը:
Տոքթ. Թորոս Թորանեանի ամենացայտուն յաականիշը հասարակական գետնի վրայ իր անամպ հայրենասիրութիւնն է: Աշխարհի ո՜ր անկիւնը որ գւոնուի, արդէն Հայասաան մը կը ստեղծէ: Որքան ցանկալի պիտի ըլլար, ոը Գրողներու Միութեան շնորհած շքանշանին հետ, նաեւ Հայրենի Իշխանութիւնները իրեն շնորհէին
«Հայաստանի Շրջուն Դեսպան»
մակդիրը:
Սիրելի Թորոս, ջերմօրէն շնորհաւորելի է 75 ամեակդ եւ այս
առիթով կագմակերպուած հանդիսութիւնը, կը մաղթեմ քեղի յաւելեալ աասնամեակնեը, ի ծառայութիւն քեգ ծնած ժողովուըդին, եւ ի գոհութիւն մեր բարեկամութեան, ոը հպարւոութիւն է եւ եըջանկութիւն ինծի համար: Փեւոր. 17, 2003 - Պոսթըն ԵՂԻՍ ԱՏՈԻՐԵԱՆ ՀԱՑ ԳԻՐԻ ՋԱՀԱԿԻՐ , Ա1ԻԱՏԱԲԱՇ 1ս ՀԱՑՈԻՆ' ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՆԵԱՆԻՆ Անցնող 25 աարիներու ընթացքին, Ամերիկա հասւոատուելէս եաք է, ոը Թոըոս Թոըանեանին քիչ մը աւելի մօտէն ճանչնալու առիթը ունեցած եմ: Երազային Հալէպի մեր հւսմաքադաքացիութիևնը գրականութեան հանղէպ ունեցած սիրոյն հեա շադախուած' հաըա- զաաութեան տարբեր երանգ, շեշւո ու իմասա հագցուցած է Միացեալ Նահանգներ իր այցելութիւններուն առթիւ մեր ունեցած ւոեսակցու- թիւններուն: Մեր Ամերիկա հաստաաուած առաջին ւոարիներուն էր, իր անդ¬ րանիկ այցելութեան առթիւ, իոոացուած ժամանակի մը մէջ այցելու- թիւննեըու եւ հանղիպումներու անեըեւակայելի երկար շարանի մը թուաըկումին ականջալուր ըլլալով այն օրեըու փոքրիկն մանչուկս' Արան, անգլերէն «Թորնէաօ» - փոթորկահովին հոմանիշ համարած էր «Թորանեան» ազգանունը: Աըղարեւ' Թոըոս Թորանեան փոթորկահովի արագութեամբ կը վազէ' բոլորի՜ն հասնելու, ծանօթանալու ե՜լ ծանօթացնելու, ազգային ցաւերը ախւոաճանաչելով զանոնք բոլորին ուշաղըութեան յանձ- նելունաիւանձախնղրութեամբ: Կայունացած, մեղկացած կայանները ուոքի կը հանէ զգասաացնելու եւ կամ իր հոսանքին մէջ առնելով իր հեա ւոանելու, աչքերը միշտ սեւեռած պահելով հայ ժողովուըղի մէն մի գանձին, զայն կրկնակիօրէն արժեւորելով վերադարձնելու հա¬ մար իր ժողովուրղին ու հայրենիքին: 44
