անկյունին վրա, որոնք ենթադրել կուտան, որ սա ևս ունեցեր է սյունասրահ (կաթողիկեի հյուս․ կողմին վրա ալ կա նման երևույթ!!!)։
5-րդեն 7-րդ դարերու ոճով modillon-ներով քանդակված քիվերու բեկորներ կան թե՛ այս փոքր եկեղեցվո մոտ ընկած և թե՛ կաթողիկեի արևելյան կողմը՝ ամենայն հավանականությամբ այս շենքերը պսակված էին այս ոճով կառնիզներով։
Այս փոքր եկեղեցվո մեջ կան տապանաքարեր հակառակ ընդհանուր արգելքի, հավանորեն շատ ուշ են և ամենուն վրա ինչ որ սիմվոլ միանման քանդակված են այս ձևով (նկ. 127)։ Կաթողիկեի մեջ մնացորդ կամարներու և աղեղներու վրա պայտաձևի հետքեր կամ նշաններ չեն երևնար, իսկ փոքր եկեղեցվո մեջ արդեն ոչինչ մաս մնացած չէ, աղեղի կամ կամարի, վերևի հարկը մոտավորապես նման է ստորին հարկին ներքևի հատակագծին, միայն խաչաձև է՝ ստորին հարկի քառակուսիին վրան (կամար) հարմարեցված։ Վերևի հարկը կիսաբոլոր խորան չունի, կիսաբոլորակի տեղ քառակուսի ձևով է պատարագի խորանը։
Արևմտյան դրան աջ կողմի որմասյան վերև խաչին ներքև գրված է ՅԻՇԵՑԵՔ ԶՄԻԱԲԱՆ ՍԲ ԱՌԱՔԵԼՈՑՆ…
Եղվարդեն դեպի հյուսիս 4-5 կիլոմետր հեռավորությամբ մի բարձունքի վրա կգտնվի հնագույն մի եկեղեցի ըստ տեղական ավանդության Ղառղա վանք անունով։
Այս եկեղեցին ներքուստ ութ կիսաբոլորակ աբսիդներով և դրսեն ութ կողմերով է համապատասխան ներքին աբսիդներուն։ Տակավին կանգուն են երեք կողմերեն հինգ աբսիդները, միայն հարավային կողմեն երեք աբսիդները փլած են, գմբեթին ծածկը բոլորովին չկա, իսկ թմբուկին ալ միայն հյուսիսային մասը և մասամբ արևելքեն ու արևմուտքեն մնացեր են։ Ներսի աբսիդները անջատող որմասյուներու խարիսխ ու խոյակները АВ ձևերը ունին մոտավորապես (նկ․ 127)։ Պայտաձևերու վրան, բոլորվող աղեղներ ու կամարներ թեթև պայտաձև են, պատուհանները խիստ լայն և խոշոր, ներքուստ լայն, իսկ արտաքուստ նեղ համեմատությամբ 7-րդ դարու եկեղեցիներու, պատի քարերու շարքերու կարերը անկյունով կոտրված են եզերքներուն վրա, ինչպես ուրիշ տեղեր 7-րդ դարու շենքերուն վրա։ Հաճախ քարերու վրա տառեր կամ նշաններ կան քարագործ վարպետներու հաշիվին հատուկ այս տառերը այստեղ Ա Ժ Թ։ Նշաններ՝ քիվերը շատ կհիշեցնեն Զվարթնոցի քիվերը իրենց առաջակարկառ դիրքով և ստորին մասին վրա ուղղագիծ մանվածո քանդակներով, միայն ճակատը այստեղ տարբեր է, և քանդակված է գմբեթի քիվի cimaise-ի վրա ոլորուն ոստեր խաղողի, ստորին քիվի cimaise-ի վրա երկժապավեն շղթայանման մանվածո է. մի ժամանակ եկեղեցին ծեփված և նկարազարդված է եղեր, այժմ միայն հետքերն են մնացեր. խորանին ձախ կողմը ծեփին վրա եղեր է ընդարձակ մի արձանագրություն, որն այժմ անընթեռնելի դարձած է։ Ղառղավանքի եկեղեցին շիներ է Գր. Մամիկոնյան 7-րդ դարուն, այս եկեղեցվո գմբեթի շինության համար դեռ պանդանտիվի գիտակցություն ամենևին չկա, ինչպես Հռիփսիմեի մեջ նախնական ձևով կա, այստեղ ուղղակի դրված է գմբեթը, ներքին աբսիդները իրարմե անջատող որմասյուներու խոյակները պսակող աղեղներուն վրա, որով ավելի լայնանիստ եղած է, փոխանակ ուրիշ տեղերու մեջ եղած տրոմպով կամ նախնական ձևով պանդանտիվներու միջոցով նեղցված լինելուն․ (սա ևս առաջին երևույթն է իմ տեսած եկեղեցիներուն գմբեթներու կազմության կերպին մեջ)։ Սեղանը (բեմը) միայն մեկ աստիճան բարձր է եղած գետնեն և աբսիդին երկու կողմերու սյանց խարիսխները դրված են բեմին վրա։
Երբեմն արևմտյան դռան աջ կողմի եռանկյունի խորշը մատուռի վերածեր են, որուն կամարի մասը մնացեր է, իսկ ձախ կողմը գավիթի նման շինվածի մը հիմերը կա այժմ։
Ուշադրության արժանի են որձաքարով շինված շենքերու մնացորդները, որ շատ ընդարձակ տեղ բռներ են, կան երբեմն մեծ շենքերու մնացորդները, ոմանք գաճ ու կրով են շինված, բայց շատը առանց կրաշաղախի։ Ինչպես սովորաբար ուրիշ տեղեր այս կարգի շինությանց մնացորդներ կգտնվին հրաբխային բլուրներու վրա։ Նույնպես այստեղ ալ հրաբխային քարքարոտ տեղ է, եկեղեցվո արևմտյան կողմը, քանի մը մետր հեռավորության վրա կա մի փոքրիկ ձոր, ձորի մյուս կողմը կերևի մի երկար պատի մնացորդ հյուսիսեն հարավ ձգված, այս մնացորդը կամ հին բնակավայրը շրջապատող պարիսպի մը մնացորդ է և կամ ջրի ճանապարհի համար թումբ շինված է, վերջապես քննության կարոտ է։
Եկեղեցվո հյուսիսային կողմը 150 քայլի վրա կա մի գերեզմանատուն, ուր ցաք ու ցրիվ են տապանաքարեր, պատվանդաններ և կոտրտված խաչքարերու փշրանքներ։ Այն տեղ շինված է նաև մի փոքր մատուռ (վկայարան) հավանորեն 13-14-րդ դարերու գործ, որուն արևմտյան պատը փլած է հարավային պատի մի մասին հետ։
Փոքր եկեղեցվո արևմտյան կողմը փլատակներեն ելած մի կապույտ որձաքար կա, որուն վրա քանդակված է ատամնաշարով միացյալ աղեղներ և միացման տեղին ներքև քանդակված է մի եզան գլուխ, ըստ երևույթին պատուհանի քար է եղած ատամնաշարերու հաջորդական հակառակ դիրքով Շարքը երկու կարգին
