այս ձևը ընդհանրացած չէ Հայաստանի մեջ, սակայն առհասարակ պատահում է 14-րդ գարու շենքերի մեջ միայն։
Բաթրինճ գյուղից հետո, մեր ճանապարհի վրա է Ագարակ գյուղը։ Այս գյուղում կան մի քանի ավերակ շենքերի հետքեր, որոնց հիմերը միայն մնացել են, սակայն մի կիսավեր եկեղեցի կա գյուղի մեջ, որը կանգնված է 11-րդ դարուն։ Գավիթը, որ բոլորովին փլած է, հյուսիսային պատը միայն մնացել է, շինված է 13-րդ դարուն։ Բուն եկեղեցին, որուն պատերը կանգուն են, ծածկը ամբողջովին փլած է, գմբեթ չէ ունեցեր, միայն կամարածածկ է եղած, խորանի կիսաբոլորակի մեջ կա մի արձանագրություն Զաքարեի որդի Շահնշահի օրով գրված։ Շենքը շինված է կարմրագույն հրաբխային ավազաքարով, խորանի կամարը ուղիղ կիսաբոլորակ է, կամարակիր որմասյանց խոյակները շատ պարզ են։ Դուռն արևմտյան կողմից է և կառուցված է 11-րդ դարուն սովորական եղող ոճով, այսինքն վերնասյամը միակտուր մի քար է 1,84 մտ․ երկարությամբ, 90 սմ. բարձրությամբ և 60 սմ. հաստությամբ։ Դրսի կողմից այս քարի չափերը տարբեր են, երկարությունը՝ 2,50 մտ․ է, բարձրությունը՝ 93 սմ․։ Արևելյան պատը սովորական ձևերի մեջ բացառություն կկազմե երկու անկյունների վրա ունեցած 80—85 սմ․ առաջակարկառ մասերով։ Առաջակարկառ մասերի հյուսիսային կողմինը 1,75 մտ․ լայնությամբ ճակատ ունի, իսկ հարավային կողմինը՝ 2,30 մտ., թե ինչու համար տարբեր են այս ճակատների լայնությունը պարզել հնար չեղավ։ Սեփականատեր դարձող թուրք բեկը շուրջը խճողել է, այլ և այլ անկարգ շինություններով, որով անմերձենալի է դարձել եկեղեցին։ Մանրամասն հետազոտելու համար միանգամայն արգելք են այդ շինությունները։
Ագարակից դեպի Փարպի տանող ճանապարհի վրա, 2 կամ 2,5 կմ. Ագարակից հեռու, ճանապարհի աջ կողմին վրա, նկատելի են ուրարտական հաստ և երկար պատերի մնացորդներ։ Դաշտային տեղերի վրա այս տեսակ կիկլոպյան շինություններ աոաջին անգամն է, որ ինձ պատահում է, և երևում է, որ մեծ ու կարևոր շինությունների մնացորդ են այս պատերը։ Հակառակ երկար տարիների այս տեղի վրա կատարված երկրագործական աշխատանքների և քարերը մաքրելու համար եղած ջանքերի, ոչ միայն հետքերը չեն կորած, այլև տեղ-տեղ դեռ կմնան միմյանց վրա երկու շարք կիկլոպյան քարերով շինված երկար պատերի մնացորդներ։ Այս հնագույն պատերից մեծ մասը կազմում է ուղղանկյուն քառակուսի մեծ շրջափակ, որուն մոտը կա մի մեծ կրոմլեխ։ Ինչպես կերևի, այս կրոմլեխը հնում եղած է ուխտատեղի և անցել է քրիստոնեական շրջանին նույն կոչումով, որովհետև քրիստոնեության ժամանակ մեկ մասը վերաշինել են սրբատաշ քարերով և կրաշաղախով։ Գյուղացի անցորդներ հավաստիացրին, որ այժմ ևս ուխտատեղի է, մասնավորապես կանանց համար։ Ոչ միայն հայ կանայք տարվա որոշ օրերին խուռն բազմությամբ գալիս են այստեղ ուխտի, այլև թուրք կանայք։ Բայց գյուղացիներ մի անուն չկարողացան տալ այս ուխտատեղիին, միայն նրանց ասելով, ի մանկութենն իրենք տեսել են այդ տեղը իբրև ուխտատեղի առանց հատկանշական անունի։
Փարպին մի հնագիտական թանգարան է ճարտարապետության տեսակետով, գյուղի մեջ և շրջակայքում
