տանը և ոըջ Միջագետքը։ Այսպիսով, կարակոյունլու թուրքմենական ցեղերը տիրելով Առաջավոր Ասիայի երկրներին, ստեղծում են աշխարհակալ մի պետություն (1410-1468թթ.)։
Նոր տերերը քաջ գիտակցելով իրենց տիրապետության տակ ընկած երկրների քայքայված տնտեսության վերականգնման և պետական գանձարանը լցնելու կարևորությունը, համեմատաբար մեղմ քաղաքականություն էին վարում հայ իշխող վերնախավի նկատմամբ։ Կարակոյունլու տիրակալերը պետական բարձր պաշտոնների էին առաջ քաշում հայ նախարարական անվանի տների որոշ ներկայացուցիչների և շատերին դարձնում իրենց նախկին տիրույթների տնօրեններ ու լիիրավ իշխաններ։
Նման իրավիճակում էր գտնվում նաև երկիրը աղ-կոյունլու թուրքմենների տիրապետության շրջանում (1468–1502թթ.)։
Նորից վերականգնվեցին Ներքին Խաչենի Հասան-Ջալալյան և Վերին Խաչենի Դոփյան իշխանական տների ներկայացուցիչների իրավունքները։
1287թ. Իվանե-Աթաբեկի մահվանից հետո Ներքին Խաչենում տիրում էր Ջալալին, որն սկզբնաղբյուրներում ներկայացվում է որպես շինարար և եկեղեցապաշտ իշխան։ Ջալալ Ա-ին փոխարինել է որդին՝ Իվանե Մեծը։ Նրա գերագահությունը ճանաչում էին ոչ միայն Ներքին Խաչենի, այլ նաև Վերին Խաչենի ու Հաթերքի իշխանները։
Արդեն 15-րդ դարի իրողություններում հիշատակվում է Իվանեի որդի Ջալալ Բ-ն, Զազան, Աղբաստը, Սայտուն, Վելիջանը։ Պահպանված վավերագրերը վկայում են նրանց հայրենաշեն գործունեության մասին։ Առանձնապես հետաքրքիր տեղեկություններ են հաղորդում Գանձասարի վիմագիր արձանագրությունները։
Նշված ժամանակահատվածում կատարվեց նաև արժանահիշատակ մի իրադարձություն։ 1470 թվականին Աղվանից Հովհաննես կաթողիկոսի մահվանից հետո կաթողիկոսական աթոռը Քոլատակ գյուղի մոտ գտնվող սուրբ Հակոբա վանքից փոխադրվեց Գանձասար։ Հասան-Ջալալյան մեծագույն տոհմի հայրապետները բազում դարեր իրենց օրհնյալ խաչով ու հարկ եղած դեպքում մերկացրած սրով անսասան պահեցին Արցախի սահմանները։
