Այս էջը հաստատված է

սկզբունքները ամբողջությամբ։

Ցարական Ռուսաստանը հայերի օգնությամբ տիրանալով Ղարաբաղին, ձեռնամուխ եղավ իր գաղութատիրական քաղաքականության իրականացմանը։ Ցարական կառավարության հրամանով վերացվեց մելիքական կարգը։ Նման քաղաքականության հիմքը պետք է փնտրել այն ինքնավարական ձգտումների մեջ, որոնց համար մարտնչել են Արցախի մելիքները։

Դրա փոխարեն պահպանվեցին թաթար խաների և բեկերի իրավունքները։ Քննարկվող ժամանակաշրջանում Կովկասի ազնվականների 41,53%-ը վրացիներ էին, ռուսները՝ 16,4%, թաթարները՝ 27,50%-ը, իսկ հայերը ընդամենը 5,46%-ը394։ Այս գործում իր բացասական դերն է կատարել վրացական ծագում ունեցող հայատյաց Ցիցիանովը։

Իբրահիմ խանի սպանությունից հետո, ռուսաց կայսեր անունից խանի հետնորդ հայտարարվեց նրա ավագ որդի Մեհտի-Ղուլի խանը։ Վերջինս, չնայած իր հավատարմության երդումներին, նոր տերերի նկատմամբ նույնպես այնքան էլ բարեհամբյուր չգտնվեց։ 1822թ. Մեհտի Ղուլի խանի և նրա մերձավորների Պարսկաստան փախչելուց հետո, Ղարաբաղի խանությունը գեներալ Մադաթովի հրահանգով լուծարվեց և վերակազմվեց Ղարաբաղի նահանգի, որն անմի­ջապես կառավարվում էր ռուսական կառավարության կողմից։ Նահանգն իր հերթին բաժանվեց մահալների։ Վարչական պաշտոններից հեռացվեցին խանական շրջանի նախկին պաշտոնյաները, իսկ մահալների կառավարիչներ նշանակվեցին ռուս աստիճանավոր­ներ։

Քաղաքական այս գործընթացներով սկսվեց Ղարաբաղի պատմության նոր շրջանը։