հյուսիսային և հյուսիս-արևմտյան կողմերից՝ Մյուս Հաշբանդը, արևելքից՝ Բայլականը։ Տարածքը կազմում է մոտ 800 կմ² 11։
Մուխանք – Պիանքին հաջորդող գավառն է, որը տեղադրվում է Միլի դաշտավայրի մի մասում։ Այն կազմում է 1250 կմ² տարածություն12։
Մեծ Իրանք (Մեծառանք) - զբաղեցնում է Խաչենագետի վերին ավազանը՝ Կարկառ գետից մինչև Թարթառ և Քիրսա սարի փեշերից Մարտակերտի դաշտի արևմտյան ծայրը13։ Գավառի տարածքը կազմում է մոտ 1600 կմ²։
Մեծ Կվենք (Մեծ Կողմանք) - տեղադրվում է Թարթառի վտակ Թրղիի և Կուրակ գետակի ավազաններում՝ ընդգրկելով ներկայիս Շահումյանի շրջանը հարակից տարածքներով ու, մանավանդ, Գետաշենի ենթաշրջանը։
Քուստի - ընդգրկել է Ախնջի գետից մինչև Աղստև ընկած տարածքը։ Զբաղեցնում էր մոտ 500կմ² տարածություն։
Փառնես- փռված է Շամքոր գետակի միջին օժանդակի և Գեղամա լեռնաշղթայի գագաթնագծի շարունակության ու Տավուշ գետակի հարավ-արևելյան օժանդակի Ախնջիի ափերի և դաշտաբերանի միջև15։ Գավառի տարածքը կազմում է մոտ 700կմ²։ Միջնադարում Քուստի և Փառնես գավառները ընդգրկված էին Փառիսոսի թագավորության կազմում։
Կողթ - գավառը ընդգրկում է Շամքոր և Կուրակ գետակների միջնատարածքը՝ ներառելով այժմյան Դաշքեսանի (Քարհատի) շրջանն ամբողջությամբ, Խանլարի շրջանի մեծ մասը, որը կազմում է 1650կմ² 16։
Արցախ նահանգի ընդգրկած տարածքը այս սահմաններում կազմում է ավելի քան 15500 կիլոմետր² 17։
Այսպիսով, Արցախը բնաաշխարհագրական, վարչա-քաղաքական, տնտեսական և ազգագրական տեսակետներով մի ամբողջական տարածություն է կազմում, որտեղ արցախահայությունը հազարամյակներ շարունակ, դիմակայելով չարին, մաքառելով անագորյուն թշնամիների դեմ, համարյա թե անընդմեջ պահպանել է իր ազգային պետականությունն ու ինքնությունը՝ ստեղծելով համամարդկային արժեքներ, մշտապես անխաթար պահելով Հայոց Արևելից դարպասները։
