— Տարիներով մեր տունը ապրած է իր կաղ աղջկան հետ,— ըսեր էր Արուսյակը,— տարիներով մեր և, մանավանդ, խեղճ մորս կյանքը թունավորված է, անվերջ դրամ ստացած է հորմես, և վերջապես, հարկավ իրավունք մը ունեցեր է հայրս, որ տանը սենեթը, իր վրա դարձուցեր է։
Կյուլենցը՝ կես-ժպտուն, կես֊զարմացած, ներքնապես
գնահատելով իր կնոջը ընչաքաղցությանը, որուն Արուսյակություն
անունը կուտար, ըսեր էր.
— Լա՛վ, լա՛վ, թող Արուսյակությունը գոհ մնա, տունը
կպահենք առանց որևէ փոխարինության, օրենքով անիկա
մերն է արդեն։
Քանի տիկին Զարուհին կհիշեր իրեն ունեցած վերջին
տեսակցությունը Կյուլենցին և Արուսյակին հետ, արյունը
կխուժեր գլուխը և սիրտը կճնշվեր, մտածելով իր աղջկան
կործանված ապագային։
Տիկին Զարուհին պատերազմի ամբողջ շրջանին հուսահատորեն
կառչեր էր այն հույսին, որ Մաննիկի դեմքի գեղեցկությունը,
հակառակ անոր կաղությանը, պիտի հրապուրեր
որևէ վեհանձն եվրոպացի, և անիկա պիտի ամուսնանար։
Տիկին Զարուհիին համար աղջկան մը ապագան միմիայն
ամուսնության մեջ էր, իսկ չամուսնացած աղջկան մայր ըլլալը
կհամարեր ամենածանր նվաստությունը, որուն կին մը
կարող է ենթարկվիր հետզհետե, տարվետարի, իր հաճախած
բազմաթիվ ընտանիքներու աղջիկները ամուսնացեր
էին, նույնիսկ կարգը եկեր էր անոնց, որ Մաննիկեն տարիքով
փոքր էին և այժմ ամուսնացեր, ընտանիք կազմեր, զավկի
տեր եղեր էին։ Ամեն անգամ, որ իրենց ծանոթներե մեկու
մը ամուսնության լուրը լռեին, մայր ու աղջիկ կմտնեին
ջղագրգռության մեջ և վերջապես կկռվեին իրարու հետ, իրարու
երեսին կնետեին իրենց դժբախտության պատճառը։
Սկիզբները Մաննիկը բավական անտարբեր եղեր Էր և չէր
հասկցեր մորը վհատությունը, ջղագրգռությունը և սրամտությունը,
որոնք սուր տագնապի կփոխվեին այդպիսի առիթներու:
Հետո աստիճանաբար ինքն ալ վարակվեր էր մորը
զգացումներով, և մայր ալ աղջիկ տեսակ մը խուճապի մատնվեր էին:
