Էջ:Bitter bread, Vazgen Shushanian.djvu/44

Վազգէն Շուշանեան
Շէկ տղան համբուրեց խարտիշահեր երիտասարդ կինը, բերնին վրայ նրբօրէն համբուրեց զայն։ Երիտասարդ կնոջ կապոյտ աչքերուն խորը զուարթ ժպիտ մը կար, ժպիտ մը, ոը շնորհակալութիւն կը յայտնէր։
Անձկութեամբ կը սպասէի, ոը Աննա խօսէր գրադարանի միջադէպին մասին, յիշէր Վանին, ակնարկութեամբ մը լուսաւորէր մեր յարաբերութիւնները։ Անշարժ կը դիտէի իր ձեռքին դողը ձեռքիս վրայ։
— Հաւանաբաը Վանին է, որ անցեալս պատմած է քեզի,– ըսաւ հայեացքը բարձրացնելով։– Յամառ ու սահմանափակ իմացականութեամբ ընկեր մըն էր, միասին սահմանը անցանք, բայց հասնելէ շաբաթ մը յետոյ բաժնուեցանք իրարմէ։ Վանին ինք էր, որ ներկայացուց ինձ։ Համալսարանէն ճանչնալով զիս՝ կը կարծէր, թէ պանդխտութեան մէջ իրաւունք ունէր զիս իր կինը համարելու։ Երբ յոյսերը դերեւ ելան, սւնմռունչ հեռացաւ, բայց հետեւեալ օրը զգացի, թէ Վանի ուրիշ ակնարկով մը կը դիտէր զիս։ Եթէ ըսելիք մը ունէր, կրնար առաջ ըսել։ Գարշելի չէ՞ միթէ տղամարդու մը քով նման վատութիւն մը...
Ժամը առաւօտեան երեքը ըլլալու էր, քանի ոը կը պատրաստուէին սրճարանը փակել: Ստիպուեցանք ապաստանիլ այլուր ու պզտիկ նախաճաշ մը ընել։ Գիշեըը պայծառ էր ու գարնանային։ Ու հետզհետէ ուրիշ զոյգեր քաղաքին զանազան անկիւններէն կը հասնէին՝ չես գիտեր ինչ որոնելով գիշերուան երկարաձգումին մէջ։ Շէն աղմուկ մը կը ծեծէր պատերը։
— Կը յուսայի, թէ քեզի հետ գէթ կարելի պիտի ըլլար հանդարտ բարեկամութիւնը։ Որպէս մեղադրանք չեմ ըսեր ասիկա, քանի որ ես իսկ շուտով զգացի, թէ կեանքը զօրաւոր է բոլորէս։
Կրնայի օգտագործել առիթը ու քաղցր, մեղմ բառերով ըսել հոգւոյս անձկութիւնը։ Գոհացայ մտիկ ընելով զինքը, ապշելով պաղարիւնութեանս վրայ ու գաղտնօրէն հպարտանալով, որ կը յաջողիմ լռել։
— Ինչ որ այդ տղան պատմած է Վանիին, մօտաւորապես ճիշդ է,— հծծեց խաղալով մոխրամանին հետ։— Բայց մեր դատումը կախուած չէ՞ միթէ դէպքերու մեկնաբանութենէն։ Ով որ աղօտ գաղափար մը ունի Գերմանիոյ յետպատերազմեան սանձարձակ բարքերուն շուրջ, գուցէ քիչ մը չքմեղացնէ մեզ։ Խելագար արշաւ մըն էր դէպի դիւրին հաճոյքը, դէպի մոռացումը։ Այն միջավայրին մէջ, ուր կ՚ապրէի, ամուսնութիւնը ծիծաղելի կը թուէր։ Աւելի ուշ՝ համալսարանին մէջ, առանց ընկերոջ աղջիկը գրեթէ արհամարհանքի առարկայ էր։ Ինձ պէս աղջիկ մը կրնա՞ր միթէ առանց սիրոյ ապրիլ։ Առաջինը, երկրորդը, եւ այսպէս յաջորդաբար. ընկեր տղաք, որ քանի մը ամիս երջանիկ եղան հետս։ Ո՞վ իրաւունք ունի դատելու զիս։ Հաւատացած եմ, որ այլապէս չէի կրնար վարուիլ։
Ապշահար կը նայէի իր հմայիչ դէմքին ու կ՚ըսէի՝ ինչպէ՞ս կ՚ըլլայ, որ չեմ տառապիր։ Տարիներ ուրիշ տղաք համբուրած էին իր կարմիր ու մսեղ շրթունքները, զայն տեսած էին մերկ ու շատ երիտասարդ։ Պագած էին անոր կուրծքերը։ Տենդահար ձեռքերով հանուեցուցած էին զայն ու իրենց բազուկներուն մէջ գրկած անոր խռովիչ ազդրերը։ Ականջն ի վար փսփսացած էին սիրոյ ու հեշտութեան բառեր, որ անգիր երգերու պէս են՝ ողոքող ու տարապայմանօրէն քաղցը։ Աննա հաճոյքով բացած էր իր սրունքները ու ընդունած էր առաջինը, երկրորդը, ու այսպէս յաջորդաբար. ընկեր տղաք, կ՞ըսէր, որ քանի մը ամիս երջանիկ էին հետը։ Ու ես չէի տառապեր ատոր համար, այլ անդորրութեամբ մտիկ կ՚ընէի զինքը՝ քիչ մը զարմանալով իր անաղարտ ու պայծառ երիտասարդութեան վրայ։
378