Բաջքերը քեզ բռնեն տանեն
Ազատն ի վեր, դեպի Մասիս.
Այնտեղ մնաս, լույս չտեսնես:
|
|
Արտաշեսից հետո թագավոր դարձած Արտավազդը երկար չի ապրում: Հոր անեծքը իբր կատարվում է։ Մի անգամ Մասիսի լանջին, Գինա գետակի ակունքների մոտ, կինճեր և վայրի էշեր որսալիս, նա ցնորվում է, խորասուզվում է ու անհետանում ամեհի վիհի մեջ:Սրբազան որսատեղի է եղել
նաև Մասիս լեռան ստորոտներում գտնվող Փառական Շեմակաց կոչվող դաշտը, որի մասին
հիշատակում է Ագաթանգեղոսը:Ստուգապես հայտնի չէ այս վայրի տեղադրությունը: Որոշ ուսումնա-
սիրողների կարծիքով այն կապունի Փառախոտ ավանի հետ,որ կառուցել է Ամասիայի որդի Փառոխը Մասիս լեռան մոտ:ձայ Արշակունիների սիրած որ սատեղիներից էր Կոգովիտ գավառը, որը գտնվում էր Մասիսիթիկունքում: Այս գավաոի Դա-րոյնք կոչվող րերդի մոտ, բարձ-րաբերձ ժայռի վրա, պահպանվելէ մի հնագույն խորաքանդակ, որպատկերում է սաղավարտաձևխույրերով երկու քուրմի, նրանցմիջև' նվիրական մի եղջերու:Կոգովիտի Գայլատու ծովակը,մյուս լճերը, եղեգնուտներն ուճահճուտները մի ժամանակ հա¬րուստ են եղել կռունկներով,կարապներով, արագիլներով ոբադերով: Այս գավաոի գովականորսատեղիներից էր Եղջյուրներանունով լեռը: Այդպես էկոչվելեղշերվաձևցցվսւծ ժայռերի պատճառով: Ավանդությունն ասում է,որ դրանք եղջերուներ են եղել,որոնք որսորդներից հալածվելովվախից քարացել են տեղում:Հփն ձայաստանի ամենամեծ ուանզուգական որսատեղին, իհարկե,Արարատյան դաշտն էր, որիպերճ ու հանգամանալից նկարագիրը տվել է պատմիչ Ղազար Փարպեցին. «Երկիրը, հուրախություն և ի զվարճություն որսատենչ ազատների, իր մեջ անապական ջրերով սնում է բազմատեսակ թռչուններ կաղկաղող ու քաղցրաձայն, առապարասեր, վիմասույկաքավների ու սալամբների երամներ, և կամ եղեգնաբնակ, թփերում ու մացառներումթաք կացող պարարտամարմին, անուշահամ վայրի տեսակն աքարների, այլև ջրասուզակ, մամռասեր, խոզակեր
մեծամարմին թռչուններ, փորը, թանձրն ու սագը, և այլազան, անթիվ-անհամար ցամաքային ու ջրային
թռչունների բազմություններ»:ձայաստանի նշանավոր որսատեղիներից էր Ծննդոց անտառը,որ Ախուրյանգետի ափին, Рш-գարան քաղաքի մոտ հիմնել էԵրվանդ Դ Վերջին հայ թագավորը մեր թվականությունից
