92. ԴԵՐԵՆԻԿ ՃԻԶՄԵՃՅԱՆԻՆ
(էջ 351)
Առաջին անգամ հրաաարակվել է՝ Ճիզմեճյան, Էջ 86—87, երկրորդ անգամ՝ «Նամականի», Էջ 119—120։
Տպագրվում է առաջին հրատարակությունից։
1. Աղքատներու ճաշարանին նոթիներուն — Թուրինում 12 հայ ուսանողներ (Չրաքյան, Ֆերահյան, Հայկ Մարտիկյան, Զամարյան և այլք) Դ. Ճիզմեճյանի առաջարկությամբ վարձել Էին հինգսենյականոց մի բնակարան և հիմնել էժանագին ճաշարան՝ կատակով կոչելով «Աղքատաց ճաշարան»։ Թուրինում գտնված ժամանակ Վարուժանը սնվել է այդ ճաշարանում, որի խոհարարը Դ. Ճիզմեճյանն էր։
2. Հայկը անպատճառ մեկ սանտիմ պիտի ըսե — «Աղքատաց ճաշարանի» «կանոնադրությամբ» ուսանողները պարտավոր էին սեղանի շուրջը խոսել միայն հայերեն, իսկ ամեն մի оտար բառ գործածելիս պետք է վճարեին մեկ սանտիմ։ Հայկը (Մարտիկյան) եղել է տուգանք գանձողը։
3. Ճանտույոթներս — Ճիզմեճյանի գրքում՝ տույորթեներս (էջ 48)։ Նույն բառն է, նշանակում է՝ շոկոլադ։
4. Կեսվակես ներկեցի — Դ. Ճիզմեճյանը գրում է․ «Կեսվակես հերկեցի բացատրությունը մեր «Աղքատաց ճաշարանին» լեզվին կը պատկանի։ Օրինակով մը բացատրեմ. Երզնկայեն ինծի ղրկած էին պաստեղ և շարոց։ Մեր ընկերները, առանց իմ հրամանին, կառնեն շարոցը և պաստեղը և կուտեն։ Դերենիկին շարոցը և պաստեղը ներկված կըլլան։ Այսպես Վարուժանն ալ նվեր տարած շոքոլաները կեսվակես ներկեր է՝ անոթի չմնալու, համար» (էջ 48)։
5. Խոստումները կատարելով միայն կրնա հետս հաշտվիլ... — ակնարկը մեզ պարզ չէ։
93. ԱՐՇԱԿ ՉՈՊԱՆՅԱՆԻՆ
(էջ 352)
Ինքնագիրը՝ ԳԱԹ, ԱՉՖ, I բաժին, № 6872։
Աrաջին անգամ հրատարակվել է` «Նամականի», էջ 120։
Տպագրվում է ինքնագրից։
1. Ձեզի հետ անգամ մը տեսնվիլը — Վարուժանին չի հաջողվել երբևէ անձամբ ծանոթանալ Ա. Չոպանյանի հետ։
2․ «Ավեստա» — պարսիկների սրբազան գիրքը, որը պարունակում է պարսկական հին կրոնի՝ զրադաշտականության ուսմունքը։
3. «Ռամայանա», «Մահապարաթա» — տե՛ս «Գրական դպրոցներ» դասախոսության №№ 5—4 ծանոթագրությունները այս հատորում։
4. «Վետաներ» — հնդկական գրականության հնագույն հուշարձաններ (2-րդ հազարամյակի վերջ — առաջին հազարամյակի սկիզբ, մ. թ. ա.)։
