135. «ՍԱՍՈԻՆ» ԱՄՍԱԹԵՐԹԻ ԽՄԲԱԳՐՈԻԹՅԱՆ
(էջ 409)
Առաջին անգամ հրատարակվել է՝ «Սասուն», 1909, ապրիլ, թիվ 2, էջ 54, երկրորդ անգամ՝ «նամականի», Էջ 173—174։
Տպագրվում է առաջին հրատարակությունից․
1. Ինծի ղրկելով պատիվն ըրած էիք — 1908-ի հոկտեմբերի 22-ի նամակով «Սասունի» խմբագիր Տիգրան Սյուրմեյանը Վարուժանին խնդրել էր աշխատակցել հանդեսին (տե՜ս ԳԱԹ, ԴՎՖ, № 266)։ Բանաստեղծի պատասխանը հայտնի չէ, բայց անկասկած է, որ համաձայնվել է և «Սասունի» մայիսի համարում տպագրել «Հաղթողը» բանաստեղծությունը։
2. Ձեր առաջադրած նպատակը — խոսքը «Սասուն» հանդեսի «Նպատակ» վերնագրով խմբագրականի մասին է, որտեղ տնօրեն խմբագիրը հայտնում էր, թե Հանդեսի նպատակն է «նվիրվիլ լուրջ ու համոզիչ գրականության մը, որ իր կարգին հյութեղ պալասանը տա ընկճված ու ճնշող ուժեն քայքայված միտքին» (թիվ 1 էջ 1)։
136. «ԱԶԴԱԿԻ» ԽՄԲԱԳՐՈԻԹՅԱՆԸ
(էջ 410)
Ամբղջությամբ չի հասել մեզ։
Առաջին անգամ հրատարակվել է՝ «Ազդակ», 1909, մայիսի 9/22, թիվ 21, Էջ 334, երկրորդ անգամ, հապավումով՝ «Նամականի», Էջ 174—175։
Թվագրվում Է նամակում հիշատակված փաստերի և Շավարշ Միսաքյանի 1909-ի մայիսի 4-ի պատասխանի հիման վրա (տե՜ս ԳԱԹ, ԴՎՖ, № 189)։
Տպագրվում Է առաջին հրատարակությունից, նույնությամբ։
1. Համիտին փորասողուկ թավալումը — 1909-ի մարտի 31-ին (ապրիլի 13) Աբդուլ Համիդը կատարեց պետական հեղաշրջման փորձ։ Խռովությունը ճնշելուց հետո ռոմանյան պառլամենտը ապրիլի 15/28-ին գահազրկեց սուլթանին և աքսորեց։
2․ Կիլիկիայի ջարդը — 1909-ի գարնանը (ապրիլի 1—4 և 12—15, հին տոմարով) Ադանայի ու Հալեպի վիլայեթներում կազմակերպվեցին հայերի զանգվածային կոտորածներ, որոնց զոհ դարձավ 30 հազար մարդ։ Վարուժանր Գենաում արձագանքել Է այդ կոտորածներին և գրել «Կիլիկյան մոխիրներուն» բանաստեղծությունը, որ տպադրվել Է «Ազդակում» (1909, հունիսի 13/26, թիվ 26)։
3. Երիտասարդ թուրքերը — տե՜ս «Վեհաճաշը» հոդվածի № 5 ծանոթագրությունը այս հատորում։
4. Հայ-թաթարական ընդհարումները — խոսքը 1905-ի փետրվարի 6 — 9-ից Բաքվում ցարական իշխանությունների հրահրած հայ-ադրբեջանական ընդհարումների մասին է։
