Էջ:Ghazaros Aghayan, Collected works, vol. 3 (Ղազարոս Աղայան, Երկերի ժողովածու, հատոր 3-րդ).djvu/172

գիծաբանությամբ և զավեշտներով փրկեցին մեզ մի հոգեկան ցավից։ Դուրս եկան ղրանց հետևողներ, գրեցին կատակերգու¬ թյուններ և հասարակությանը մի ծայրահեղությունից ձգեցին մյուս ծայրահեղության մեջէ թեպետ առանց այդ Լչ րնկնե/ու էր։ Հասարակությունը միշտ մանուկ չէր մնալու, այդ մանկու¬ թյանը պիտի հաջորդեր ստահակ, իմաստակ և ըմբոստ պա¬ տանեկությունը, մինչև կգա տրագեդիան և իր հետ կբերե հա¬ սուն երիտասարդությունը։ Ծադրր կրթա կան ազդեցություն չունեցավ, այլ հակակրթող, անբարոյականացնող, լրբացնող։ Տգետ Հասարակությունը ծաղրի հարվածները մասխարություն համարեց, ավելի երես առավ, այդ բանը նրա համար դարձավ մի սովորական և մոդայի պես բան։ նրա աչքում վայր ընկան և առաջվան ողբերգությունները-, դրանք ևս նրա աչքում _րն- կան կատակների կարգը։ Թատրոնը սովորեցրեց եվրոպակա)։ սիրահարության ձևեր, կոկետություն, խաբեություն, միով բանիվ' տգետ հասարակության Հլնքին կապեց այն բոլոր կեղ֊ տոտություններր, որոնք ցույց էին տրվում նրան բարի նպա¬ տակով' խրատելու և կրթելու համար։ Այս բանի վրա ուշա¬ դրություն չդարձրեց կրիտիկան և չկար էլ կրիտիկա: Եղածնե- րը կրկնում էին թարգմանորեն ուրիշի ասածները, ուրիշի խա- ղի վրա։ Մյուս կողմից քաղցած դերասանները շարունակհցիհ հասարակությանը գրավել ավելի խայտառակ պիեսներով, բալագանի բաներով և բալագաններում—բաղերում։ Թատր՛ոնի պաշտպաններն իրանց վարք ու բարքով ավելի սս կոտրեցին թատրոնի վարքը, նրա կըթա կ ան ա գդե ց ու թ յուն բ և այլ ն; Հիմ ա ո'ր մեկն ասեմ ես: Թատրոնի բացասական ուղղությունը տիրապետեց և գրա¬ կանության մեջ։ Ինչպես թատրոնում բամբասանքը կատակ համարվեց, նույնպես գրականության մեջ նույն և մի բամբա¬ սանքը համարվեց ֆելիետոն։ Դուրս եկան անպատկառ գրչակ¬ ներ, շահախնդիր դրաչալւչիներ, շինովի և սուտ բանասերներ։ «Մ ե ղույ> - ի անպատկառությունը մինչև այնտեղ Տտսավ, որ իր Ժամանակի ամենամեծ և մեծարած մարդուն կոկոզաբան ան¬ վանեց, ամենասուրբ տեղը' Սոդոմ և Դոմոր։ Ոչինչ սրբություն չմնաց, որ այդ նեխած լրագիրը ոտնատակ չտա, որպեսզի չասեն, որ ((Մշակ»~ր առաջադեմ է, իսկ «Մեղունւ>' հետադեմ։ 172