Էջ:Ghazaros Aghayan, Collected works, vol. 4 (Ղազարոս Աղայան, Երկերի ժողովածու, հատոր 4-րդ).djvu/23

պատվին և առանց մարմնամարզության կարողացած լինի Հասնել ուժեղության։ Մեծն Աղեքսանղը, Մեծն Փրիդրիկոս (Ֆրիդրիխ), Մեծն Նապոլեոն, Մեծն Պետրոս, և այլ շատ մեծ անձինք ինչո՞վ են կարողացել հասնել այղ պատվին և անմահությանը, եթե ոչ իրենց ուժեղության շնորհքովը, որ սերտ կապակլից է եղել նույն մեծահոգության և հանճարո հշՀետ։ Ի՞նչն էր ստիպում ռուսաց մեծ կայսրին Հոլանդիայում Հյուր օրական հացը հայթայթել այն խորհրդով, որ առավել ճշտիվ կարողանա յուր նպատակին հասնել, այսինքնճ էավ սովորել նավաշինության արհեստը։ Իրավ է, վրեժխն դրոuթյունր, նախանձը, պատվասիրությունը, ինչպես նաև հայուրենասիրությունը, աղգասիըությունը և այլ այսսլիսի վսեմ և ստոր կիրքերը երրեմն գրգում են մարդու մեծամեծ գործեր կատարել, սակայն այգ կիրքերը փոքրոգի և թայլ անձանց երբեք չեն հասցնում իրանց նպատակին, այլ ընդհակառակն նոցա անվան ստորացնելու ևս պատճառ են լինում։ Ուստի, աշխատել երեխայի մեջ վառել հայրենասիրական և ազգասիրական զգացմունք և ուշ չդարձնել նորա ուժի վերա, այդպիսաէ նորանից կարելի է պատրաստել մի ցանցառ և թեթեվամիտ արարած, բայց ոչ երբեք քաջադործությանց ընդունակ մի հերոս, ոչ երբեք առնող և ուսուցանող։

Եթե մեկը նախապատրաստված է լինում և՛ վարժապետ,և՛ երկրագործ,և՛ արհեստավոր,և՛ վաճառական,և՛ վարդապետ,և՛ բանասեր,և՛ զինվորական,և՛ մշակ, թող այս վերջին պաշտոնը լինի կատարելիս, դա այնուամենայնիվ չի կարող կատարել։ Այդպիսին կամա-ակամա պիտի կապվի, կաշկանդվի մի դրության մեջ և տանել հազար ու մեկ անպատվություն, Այդպիսիք պիտի սպասեն, թե երբ պիտի հասարակության մեշ բացվի այսինչ պաշտոնը և մինչև դրա ացվիլը պիտի թափառեն փոդոցե-փողոց։ Այս օրվան օրս մեր վարմապետաց և քահանայից մեծ մասը այսպիսի անձինքն երից են, Վա՜լ այն վարմապետին, որ ինքը թերազարդ լինե, ով, կարծում է, թե ուրիշներին կարող կլինի կատարելապես զարգացնելու, Վա՛յ այն Հոգաբարձուին, որ