էին Արշակունի թագավորներին: Դրանով պրոպագանդա էր մղվում հօգուտ թագավորների։ Այդ պատճառով և վեպի մեջ սկզբից մինչև վերջը կարևոր տեղ է բռնում թագավորի և իր հպատակ նախարարների, կամ տիրոջ և ծառայի հարաբերությունը։ Վեպն սկսվում է հենց Մամիկ-Կոնակի ապստամբությամբ իրենց թագավորից։ Ապա ապստամբում է Սլկունի Սղուկը։ Նույն կարգին պատկանում է և Արտաշրի ապստամբությունն Արտավանից։ Հիշենք նաև Մերուժանին Արշակի ժամանակ և ուրիշներին: Առաջին հին վեպի մեջ ևս, ինչպես տեսանք, հավատարիմ ծառայի տիպը զորեղ կերպով պատկերացրած է հանձին Արտաշեսի դայակ Սմբատ Բագրատունու։
2. Բնակ (բնիկ) տեր և աշխարհ։ — Արշակունիներին բավական չէր տիրոջ ու ծառայի և տիրոջը հավատարիմ մնալու գաղափարախոսությունը միայն։ Այդ վիպական դարաշրջանում կար «արքան Պարսից» և «թագավորն Յունաց», այսինքն հռոմայեցոց կայսրը։ Վեպի մեջ, Տիրանի գերվելուց հետո, հայ ավագանին պատգամավորություն են ուղարկում կայսրին։
Զի ի նա ձեռս աուեալ՝
Ծաոայեսցեն նմա հնազանդութեամբ,
Եւ լինիցի նա նոցա թիկունք օգնականութեան՝
Խնդրել վրէժո ի թշնամեաց նոցա։
- Բուզ. Գ. 21.
Թշնամիները պարսիկներն էին, որոնց հետ և կռվի մեջ էին հայերը: Պարսից թագավորն էլ իր կողմից ամեն կերպ, և՛ խոստումներով, և՛ կաշաոով, ջանում էր հայոց նախարարներին իր կողմը գրավել և դարձնել իր ծաոաները։ Եվ կային այնպիսիները, որոնք ենթարկվում էին նրա հրապույրներին։
Յայեմ ժամանակի ապստամբեաց յարքայէն Հայոց
Մի ոմե ի նախարարաց մեծամեծացն,
Մերուժան անուն Արծրունի,
Եվ չոդաւ եկաց աոաջի թագաւորին Պարսից Շապհոյ,
Եվ գնէր ընդ նմա ուխտ երդմամբ,
Զի յաւիտեան ծառայ լիցի նմա։
- Բուզ. Դ. 23.
Այսպիսի իշխաններն էլ աշխատում էին, որ Հայոց թագավորն էլ ենթարկվի Պարսից թագավորին, այսինքն՝ ընդունի նրա «ծառայությունը»: Այսպես, օրինակ. Պապ թագավորը դավաճան Մարդպետ Գզակին իր մոտ քաշելու համար նրան ասել է տալիս, որ շուտ գա իր մոտ, որովհետև նրան պետք է ուղարկի Պարսից թագավորի մոտ։
- Զի ես մտից նմա ի ծաեայութիւն:
- Բուզ. Ե. 6.
