հիմար մարգերի գլուխը, որ նոքա մինչև այժմ ման են գալիս արբեցածի կամ կատաղածի նման։
— Բայց ինձ ի՞նչ օգուտ դորանից. լավ էր թե թողել էիր դոցա առավել ծեծկվիլ:
— Դորա հակառակ, օգուտը ակներև է։ Միմյանց ջարդելուց երբևիցե կը դադարեին, բայց այժմ, այս պայմանի զորությամբ, նոքա ամենայն օր պիտո է կռվին, ամենայն օր միմյանց սպանեն, խեղդեն և չքացնեն, մինչև թագավորը կամ ժողովուրդը լինի լիակատար թագավոր և իշխան։ Ձեր մռայլությունը ամենայն տարի եկամուտ պիտո է ստանա գոնե 40.000 կորած հոգի։
— Bene,[1]— ասաց սատանան,— հետո՞։
— Հետո, Ձեր մռայլություն, աշխարհի երեսին մի անանուն ազգ բնակվում է մի մեծ ճախինի մոտ, որ ճախինի մոտ բնակող շատ երևելի ազգի հետ բաղկացնում է մի ամբողջ հասարակություն. չգիտեմ, լսա՞ծ եք երբեք այս ազգի մասին:
— Ճշմարիտ, մտքումս չէ։ Ի՞նչ բանով է պարապում այդ անանուն ազգը։
— Այժմ ոչնչով չէ պարապում, և ոչինչ բանի պիտանի չէ. միմիայն սուտ-սուտ լուրերով լցնում է օրագիրները, այնպես, որ ոչ ոք չկամի կարդալ դորանց։
— Չէ, չեմ լսած այդպիսի ազգի մասին,— պատասխանեց սատանան, և... փռը՜շ... փռնգաց բարձր ձայնով։ Բոլոր դևերը ցած ձայնով աղաղակեցին — ապրի՛ք. իսկ Բրուսսելի օրագիրները մյուս օրը հրատարակեցին, թե հոլլանդացիք գիշերով մոտենալով Բրուսսելին, հանկարծ 200 թնդանոթից կրակ բացեցին քաղաքի վերա։
— Ասած ճախնային ժողովուրդս բավական ժամանակ բարեկամությամբ վարվեցավ մյուս ճախնային ժողովրդի հետ. բայց ես կռվեցուցի նորանց միմյանց հետ, և աոաջին ճախնային ժողովրդին տվեցի առանձին թագավորություն, ուր դարձյալ կանո՛ն գրեցի չճանաչել ո՛վ է թագավորը և ո՛վ է ժողովուրդը: Այս բանի հետևանքից կարելի է հուսալ, որ Ձեր մռայլությունը տարեկան եկամուտը ստանա 10000 կորած հոգի:
— Gut[2],— ասաց սատանան,— վե՞րջը։
352
