երբեմն յայս և երբեմն յայն կողմն շեղլոյ, որպէս ցուցանէ զինքն Այվազովսքին, թերևս, հակամիտեալ 'ի Քաղկեդոնիտսն։ Եթէ ուրեք ուրեք բան լինի առ սուրբ հարս մեր զկրկին բնութենէ 'ի Քրիստոս, այն ո՜չ է ’ի մուծանել 'ի խոստուանութիւն եկեղեցւոյ, այլ ’ի մեկնաբանել զգաղափար միաւորեալ մի բնութեան ըստ Կիւրղի և Աթանասի, ընդդէմ որոց ամբաստանէինն զմէնջ, որպէս ղԵւտիքականաց։
Մանկտին Հայոց դաստիարակեալ ըստ Վարդապետարանի Այվազովսքւոյ, ’ի դիպել նմա յայտնել հարցանողին զխոստովանութիւն իւր 'ի մասին բնութեան Քրիստոսի, հարկադրի նախ առաջին հարցանել զհարցանողն, եթէ զիա՞րդ ընդունի նա ինքն, որպէս զի թէ բաժանող ոք իցէ. ասասցէ նմա զխոստովանութիւն միոյ բնութեան, իսկ թէ շփոթող, զկրկին բնութեանց բուռն հարցէ ճառել։ Այլ թէ է՞ր վասն երկնչի Այվազովսքին վճռաբար ասել, թէ եկեղեցին մեր խոստովանի ՚ի Քրիստոս զմիաւորեալ մի բնութիւն չիմանամք զպատճառն։
7) Երես 50. Առ հարցումն. «Պատրիարքաց մէջ նախապատւութեան կողմանէ ի՞նչ կարգ կայ». պատասխանէ Այվազովսքին, թէ ընդհանրական ժողովք միշտ առաջին համարեալ են միշտ զպապն Հռովմայ, իբր զյաջորդ առաքելոյն Պետրոսի։ Եկեղեցին հայոց ընդհանրականս ճանաչէ մի միայն զերիս ժողովս, որք են Նիկիո, Եփեսոսի և Կոստանդնուպօլսոյ, իսկ զայլսն ամենայն ո՜չ ընդունի։ Եւ յայտ է թէ ’ի վերասաց ժողովող չեղեն ինչ բանք զիրաւասութենէ պապին, քանզի գումարեցան ’ի դատապարտել զԱրիոս, զՄակեդոն, և զՆեստոր։ Ուստի հետեվաբար յառաջ բղխի յեզրակացութիւնդ անմխիթար, եթէ արտաքս քան զեկեղեցին մեր՝ Այվազովսքին ընդհանրականս ճանաչէ և զայլ ժողովս, թերևս մատնացոյց եղեալ յայն, թէ Հայաստանեայցս եկեղեցի, թէև բաց յերից ժողովոց ո՜չ ճանաչէ զայլսն ընդհանրականս, սակայն ընդհանրականք են սոքին, ուրեմն և հայոց եկեղեցին սխալեալ։ 'Ի մասնաւոր ժողովս խօսեցան այո՛ զիրաւասութենէ պապին, մանաւանդ ’ի Տրիտենդեանն, ուր ’ի կողմանէ պապին իբրև պատգամաւորք յայտնեցան երկու յիսուսեանք, Լայենեզ և Սալմէրոն, նախահրաւէր աշակերտք Իգնատիոսի Լոյոլայի, հիմնադրի կարգին ճիզվիթաց, որք առ շրջելոյ զուշադրութիւն ժողովոյն ’ի բուն խնդրոյն, որ էր վերանորոգութիւն, եթէ ո՛չ Հռովմէական եկեղեցւոյն, գէ՛թ Վատիկանին, բանս ’ի մէջ արկին զիրաւասութիւն պապին, այլանդակ տրամաբանութեամբ, որում մեծապէս ընդդէմ եկաց թեմակալ արքեպիսկոպոսն Փարիզու։ Եւ ’ի բազմանալ խռովութեան ’ի ժողովին, լուծաւ այն, զոչինչ որոշեալ. իսկ ճիզվիթ պատգամաւորք պապին ցնծացին ընդ կամագիւտն լինել։ Եթէ
