տվինք, բայց համեմատաբար ավելի թեթև հանգամանաց մեջ։ Անցքի կատաստրոֆը, որ ամեն իրավունքով պահանջում է հեղինակից ավելի հմտություն ու ճարտարություն, ուր պիտի որ գործի ամբողջ ընթացքի մեջ լարված թելերը ավելվւ ճարտարությամբ, ավելի հնարագիտությամբ և որ գլխավորն է ավելի բնականությամբ միանան, հավաքվին և կենտրին: Արդյոք այն աստվածային վարդապետը գոլշակե՞լ էր, թև պիտի գա ր, երբ նորավարդապետության ապականիչքը պիտի պղծեն նաև նորա խաշի պատվանդանը միլիոնավոր մարդ ը արյունով։ Արդյոք այն աղաչանքը, որ նա անում էր. «Հա՜յր, թող դոցա, զի ոշ գիտեն զինչ գործեն)), մի մասնով վերաբերվո՞ւմ էր այս դահիճներին։ Մենք սարսափում ենք։ Բայց այս սարսափանքը փոխվում է դեպի մի այլ, նոր, և օտարոտի զգացողություն, երբ մտածում է մարդ, թե ճիշտ այն օրից, երբ թեթևաբարո կինը, պըչրելով և Ծան վերարկու ծանակութ յամ բՖ Նոտրր֊Դամի սեղանի վրա կանգնած, ընդունեց ամբոխի երկրպագությունը, երբ մի այլ սեղանում տիկին Լավուազիենվառեց մի ամբողջ համակարգություն ֆլագիստոնի, մինչ երգեհոնը եկեղեցու կամարների տակ հնչեցնում էր մի հանգստյան եղանակ, այո', ճիշտ այդ օրից, խարույկները մարեցան, խեղճ կախարդները ազատվեցան և ինքը կախարդությունը իր էության իրավունքըմարդկային բանականության առջև հավիտյա՜ն կորցնելով, կարոտ մնաց ա քնուհետևխե ղճ իմաստակների պաշտպանության։ ■Pրքրեցե'ք, պ. Չ ամուռճյան, աղտոտ և մրոտ ֆանատիկոսության ժանգոտ զինարանը:դո'լք, պ. Չամուռճյանի աշակերտը, օգնեցեք նորան... Ծեքունի է։ Հասկանում ենքձեր սրտի ցավը, և ինչպե и չցավիք, ինչպե՞ս չմորմոքվիք, Ծվարագույրը բացվեցավշ ձեր դարը անցնելու վրա, ձեր սկզբունքները և մե'ր ազգի մեջ իր հոգին փչելու վրա:Գիտենք, ձեր արածը հոգեվարքի ցնցյուններ են. «Նաև արջք օրհասականը ընդ վախ¬ճան ել շնչոյն հզորագույնը կռուին)), ասում է մեր սուրբ վարդապետ Եղիշեն։ Բայց աս-չափ առաջուց իմացեք, որ թե անհավատ, անկրոն, հերետիկոս, բողոքական, մողոքական և այլն և այլն ածականներով պիտի լցնեք ձեր թերթերի էջերը, մեր աչքումոչինչ բան ասած չեղաք: Եթե բան ունիք, որ վայել էր մարդու, ասացեք, ապա թե ոչ
- ս՚դ ածականները քյար ‘են pfib'r. աոնող ծախողր չկա՜, կրցա՞նք հասկցնել:Գնացե'ք, գնացեք ծո'ւնկ չոքեցեք ԾՄիջնադարյան հերետիկր սարանի)) առջևը. մի'վախնաք համբուրել նորա շեմքը, սուրբ է, մարդկային արյունով պղծվածչէ, ինչպես ձեր քարոզած ]ւ&կւ]յւքլ]ւց]ւոն{| շեմքը։ Ներս մտի'ք, այնտեղ մարդ էրելու խարույկ չկա,ուստի և ոշ ձեզ երկյուղ։ Թերևս Մեչուխեչան քաղաքավարություն անելով |սահւ|ե մըն
ալ տա... Ւնքզինքնիդ գտնաք։ Բայց... Մեղա աստուծու... Բուն նորա արյունով պղծված չեղածն է պատճառը, բուն այնտեղ մարդ չէրվելն է պատճառը, բուն մարդկային քրրիստոնեական և ոչ գազանական սկզբունքներ կամ կրքեր պաշտվիլն է պատճառը, որ պ. Չամուոճյանը Միջնադռնյան հե րետիկոսա րան ասելով Ծառեր անցեր Էֆ։ NB — Սուրբ Եղիշե վարդապետի վերաբերությամբ «մեր» խոսքը նոտր գրով տպե¬ ցինք, որոշելու համար պ. Չամուո ճյանի պարեգոտավորներից, որք են, Վանցի Պողո- սր, Տիրացու Հռիփսիմ եի Տեր Պապան և նոցա նմանները, որոնց անունները քաղցր չէ մեզ հիշել և որոնց հետ մասն ու բաժին չունինք: Միջնադռնյան հերետիկոսարանը նո- րանց չէ ճանաչում. նշանակում է, նոքա, ուղղափառ են, եթե հերետիկոս չեն, ապա ուրեմն, և պ. Չամուռճյանի ուզածը, — «Քոլդ զքեզՖ։ 188
