Էջ:Mikael Nalbandian, vol. 4.djvu/211

հրաժարվիլ իր սրտի վկայությունից և աչքի հայտնի ճշմարտությունից# Բայց երբ դեռ բանը չէր հասել այդտեղ նա ունի դրած մի պատվական նամակ առ Madama Christina Granduchessa madre, որից դնում ենք հետևյալ քաղվածքը։ осՄենք մեր հայտնագործություններով չենք ուզում սուրբ, հոովմակաթոլիկական, առաքելական եկեղեցին։ Բայց որովհետև սրբազան զա֊ տարանց իր դատակնքով հրամայեց ինձ բոլորովին թողուլ այն սուտ ուսումը, որ հաս¬ տատում էր, թե Արեգակը անշարժ կացած է տիեզերքի կենտրոնում, իսկ երկիրը չէ գտնվում այգ կենտրոնում և շարժում է, և որովհետև ես պետք չէր, որ այղ վարդա- պետության հետևեի, նորան պաշտպանեի, որևիցե կերպով ուսուցանեի, խոսքով թե գրով, և նորանից հետո, երբ հայտնել էին ինձ, թե այգ վարդապետությունը ընդդեմ է Սուրբ գրքին, ես գրեցի և տպեցի մի գիրք, ուր խոսվում է հիշված դատապարտված վարդապետության մասին, ուր սորա պաշտպանության համար առաջ են բերված սաստ¬ կապես համոզիչ փաստեր և առանց վճռական վերջաբանության, այս պատճառով սաս¬ տիկ կասկածանքի տակ ձգեցի իմ անձը որպես հետևող այն հերետի կոսական վարդա¬ պետության,—թե անշարժ կանգնած է տիեզերքի կենտրոնում Արեգակը և ոչ Երկիրը, որ շարժում է։ Այս պատճառով, ուզելով անհետացնել ձեր սրբազնությանց և ամեն կա - թոլիկի մտքերից իմ ընդդեմ, այդպիսի սաստիկ, բայց արդարացի կասկածանքը, մա¬ քուր սրտով, ջերմեռանդ հավատով, ես հրաժարվում եմ, նզովում եմ և ատում եմ վե¬ րը հիշված աղանդները և մոլորությունքը, և առհասարակ ամեն ուրիշ մոլորություն, որ րնդգեմ է սուրբ հոովմակաթոլիկական եկեղեցուն. ես երդնում եմ, որ այսուհետև չպի¬ տի ասեմ, չպիտի հաստատեմ ոչ բերանացի և ոչ գրավոր ոչ մի բան, որ կարող էր վերստին իմ ընդդեմ հանել այսպիսի կասկածանք, և թե իմանամ որևիցե հերետիկոսի կամ հերետիկոսության կասկած տվողի մասին, այն ժամանակ պիտի իմաց տաս և մատ֊ նեմ նորան ինկվիզիցիոնի սրբազան դատարանին, կամ ինկվիզիտորին այն տեղի, ուր ես գտնվիմ։ Բացի սոցանից, ես երդնում եմ և խոստանում եմ, որ կատարելապես կլցնեմ և կքաշեմ բոլոր ապաշխարանքը, որ դրված են այժմ իմ վրա, կամ որ այսու֊ հետև կդրվին սրբազան ինկվիզիցիոնի ձեռքով, և եթե ես հակառակ վարվի մ իմ այժմ ասած խոսքերից, որին և իցե, հավատացնելուս, խոստանալուս և երդումիս, որից աստ¬ ված ագատե, այն ժամանակ ենթարկվում եմ պատիժներին, մահապարտության և տան¬ ջանքին, որ այս տեսակ հանցանքների համար դրված են սրբազան կանոններով և ուրիշ տիեզերական և տեղական ժողով ների վճոադատությամ բ* Թո'ղ օգնե ինձ աստվածը և նորա սուրբ Ավետարանը, որին հպավորվում եմ սեփական ձեռքերով...» — г 1737-ին, գրեթե մի դար հետո Գալիլեյի վրա հանած այս պժգալի դատավճոից, որ ինչպես մի անջնջելի արատ մնում է ին կվի զի ց իոն ական դատարանի և դատակնիքը ստորագրող դատավորների վրա, Սանտա-Կրոչե եկեղեցու մեջ, տոսկ անական հանճա¬ րեղ մարզերից ամենամեծի հիշատակի համար կանգնեցուցին մի հոյակապ մարմարոն¬ յան արձանt Բենեդիկտոս տասնոլչորրորդը ոչնչացա ց ի՚եկվիղիցիոնի դատավճիռ/т Դա- ԺԺԺ շարադրության ընդդեմ։ էԵրկրի շարժո ղությունր, — աստ եղա բաշխ ութ յան հիմնա¬ կան օրենքը ,—֊ ընդունված է ամեն տեղ և ամեն մարդուց, որպես երկբայության տակ չընկնող ճշմարտություն, և մինչև անգամ դաս է տրվում Հոովմի դպրոցում» (Ֆրան֊ иаш Արա պո, Unuibn^iup., հատ. III, գիրք քսաներորդ, գլ. 3)։ Սրդյոք սորան ինչ կասե պ. Չամուոճյանը. նորա ոլղղափաոոլթյամբ, Ոլրբանոս VIII֊ն էլ և Բենեդիկտոս 211