անաղարտ կմնայի՞ն, եթե մարդիկ հաստատվեին այստեղ,— հարցրի ես։
— Բնության գեղեցկություննե՞րը... ինչո՞ւ չէ, ո՞վ կազարտեր նրանց։
— Նույն ինքը մարդը։ Նա չի կարող ապրել առանց այդ գեղեցկություններն եղծանելու, առանց յուր շուրջն ավեր ու ապականություն սփռելու։ Ընդհակառակն, ավելի լավ է, որ մարդկանց մեծամասնությունը խռնված է քաղաքներում, այդպիսով, գոնե, բնությունը ավելի քիչ է տուժում, և նրա գեղեցկություններն ավելի քիչ են աղարտվում, իսկ սրանցով զմայլիլ գիտցող սակավաթիվ մարդկանց համար բնության մեջ տակավին մնում է մի բան, որը գոնե նրանք կարող են վայելել:
— Դու իրավունք ունիս...— պատասխանեց ընկերս՝ մի փոքր մտածելուց հետո,— մարդը, արդարև, բնության եղծանիչն է. իզուր են կեղծավորները «բնության զարդ» անվանել նրան. իմ կարծիքով խոզը ավելի քիչ է վնաս պատճառում բնությանը, քան մարդը։ Ի՞նչ ես կարծում, Մուքի,— դարձավ ընկերս հյուրընկալին,— եթե վեց ամիս շարունակ հարյուր խոզ պահեիք այս ձորում, նրա՞նք շուտ կփչացնեին այս տեղերը, թե՞ եթե այդքան ժամանակում հարյուր մարդ ապրեր այստեղ։
— Հեր օրհնած, խոզն ի՞նչ ա, որ ինչ փչացնի,— պատասխանեց գյուղացին ժպտալով,— նա մի խեղճ հայվան ա, թե կաթուկից-բանից գտավ՝ կուտի, թե չէ, էն ա՝ սաղ օրը խռխռալով ման ա գալու ու իրա հմար արածի, ծառը չի պոկելու, քարը չի շուռ տալու։ Ամա թե որ ըստեղ հարիր մարդ ապրի, վեց ամիս չէ, վեց շաբթումն էլ վերանա (ավերակ) կանի սաղ ձորը։ Քոլերը կրակ կտա, ծառերը կկոտրատի, կանաչը կմուռտառի (կապականե): Ես ո՞ր մեկն ասեմ։
Այսպես խոսակցելով մենք անցանք ուրիշ կողմեր, դիտեցինք հինավուրց ջրաղացը՝ յուր հնատարազ շենքով ու կազմությամբ, պտտեցինք գյուղացվոց մի քանի պարտեզներ, որոնք ընկած էին գետի տափարակի ուղղությամբ: Նայեցինք դրանց մեջ գտնվող մեղվանոցները, իրենց