Սմբատը լուռ, անշարժ կանգնած էր միևնույն դիրքում. միշտ ծրարը ձեռում բռնած։ Մոր խոսքերը ճնշում էին նրա հոգին և սիրտը մորմոքում։ Նրանց մեջ նա զգում էր իր արած քայլի բոլոր պատասխանատվությունն իր համար և ծանր հետևանքները` իր ծնողների համար։ Բայց ի՞նքը, մի՞թե այդ ութ տարիներն անց էր կացրել հանգիստ ու երջանիկ, մի՞թե նրա դառնությունը պակաս էր եղել, քան ծնողներինը։
— Իսկ եթե չկարողանա՞մ կատարել հանգուցյալի պահանջը,— հարցրեց նա գրեթե անգիտակցաբար և այնքան ցածր ձայնով, որ հազիվ լսվեց։
— Եվ չես կարող կատարել, եթե ազնիվ մարդ ես,— ասաց հանկարծ Միքայելը զգալի չափով գրգռված ձայնով:
Երկու եղբայրները նայեցին միմյանց երեսին։ Միքայելի աչքերը վառվել էին մի տարօրինակ չարախնդությամբ. և նա շարունակ կրծոտում էր բարակ, քնքուշ բեղերը։
Մայրն ապշած նայեց նրան։ Ի՞նչ, մի՞թե ազնիվ որդին պարտավոր չէ կատարել իր հոր վերջին կամքը։
—Միխա՛կ,— արտասանեց նա սպառնալից հանդիմանությամբ։
—Այո՛,— բորբոքվեց Միքայելը,— դու կտակը գրել տվեցիր մեծ որդուդ անունով, բայց չզգացիր ի՛նչ մեծ պատասխանատվություն և ծանր պարտք ես դնում նրա վրա։ Այժմ թո՛ղ նա վարվի ինչպես մի անազնիվ մարդ կամ ընդունե իր հոր անեծքը... նա ուրիշ ելք չունի։
Արտասանելով այս խոսքերը, նա շտապով դուրս գնաց։ Նրան հետևեց Իսահակ Մարութխանյանը, մի սուր ու զննիչ հայացք ձգելով Սմբատի երեսին։ Նրա քայլվածքն էլ նույնպես հանդարտ էր, ինչպես ձևերը։
— Բաց արա ու կարդա հորդ կամքը,— ասաց այրին որդուն։
— Ոչ, վաղը կկարդանք, թո՛ղ առայժմ մնա իմ մոտ։
Նա ծրարը դրեց գրպանը և մի ծանր, երկարատև հառաչանք արձակելով անցավ հյուրասենյակ, ուր ոմանք այցելուներից դեռ սպասում էին, հուսալով որևէ բան իմանալ հանգուցյալի կտակի բովանդակության մասին։
