Խոստովանեցի, թե ինձ նման հասարակ մահկանացուները դեռ շատ պիտի ապրեն, որ ճանաչեն կյանքը, թե նույնիսկ տաղանդավոր մարդիկ մեծ մասամբ սխալվում են, երբ շտապ եզրակացություններ են անում կյանքի երևույթների մասին, մի խոսքով, երկու ամբողջ ժամեր ես տաքացած բացատրեցի իմ միտքը Լիզային։ Արդեն ուշ էր, Մարտին Բուղդանիչի ճաշին վերադառնալու ժամանակը մոտեցել էր։ Բարձրացա տեղիցս, որ հրաժարական տամ։ Լիզան պահեց։
— Լսի՛ր,— ասաց նա,— դու չե՞ս նեղանում, որ քեզ գաղտնագողի եմ ընդունում ինձ մոտ։
— Ամենևին, եթե քաշվում ես հորիցդ։
— Ես նրանից չեմ քաշվում, միայն հարգում եմ նրան, և առժամանակ պիտի այդպես տեսնվենք։ Հայրս կորցրել է իր հավատը դեպի մեր երիտասարդները: Նրան հայտնի է մեր փոխադարձ համակրությունը: Բայց նա կասկածում է, միգուցե դու էլ ինձ վրա օժիտի կողմից ես նայում։ Սակայն նա քեզ գովում է, և դու կարող ես երեք-չորս օրը մի անգամ նրան այցելել։
Մենք բաժանվեցինք։ Ես սկսեցի մտածել Լիզայի ասածների մասին։ Այն ի՞նչ մի զորություն է իմ մեջ, որ հպատակեցնում է նրան։ Ո՞րտեղ է սովորել Լիզան այդպես դատել, գրքերի՞ց, թե՞ կյանքի փորձն է նրա մեջ հղացրել այդ ամենը։ Ո՞վ է Լիզան, ի՞նչ տեսակ էակ է, որ մինչև այժմ ոչ ոքի չի հպատակվել և այժմ յուր սիրտը տալիս է ինձ, ոչ թե ինձ, այլ այն զորությանը, որ իմ մեջ զգում է։ Քանի այդ հարցերն ինձ զբաղեցնում էին, այնքան Լիզան իմ աչքում բարձրանում էր և դառնում մի անհասկանալի էակ։
Ես ամեն օր տեսնում էի իմ սիրեցյալին, իսկ երեք-չորս օրը մի անգամ, նրա պատվերով, Մարտին Բուղդանիչին։ Ծերունին, երևի զգալով իմ կողմից ևս թեթև սառնություն դեպի ինքն, այս անգամ ինքը սկսեց նորից մոտենալ ինձ։ Նրա խոսակցության և վիճաբանության համար մի ահագին և հետաքրքրելի ասպարեզ էր բացվել։ Դա ռուս-տաճկական պատերազմն էր, որ այն ժամանակ նոր էր ծագել։ Իսկ Եվգենյան շարունակում էր ինձ հալածել իր ծաղրող հայացքներով։ Այդ օրիորդը քանի գնում, այնքան աչքիցս ընկնում էր,
