հնչյունային կոմպլեքս, ասես թե մի բառ, պայմանավորված հնչական նշան՝ մեկ կոլեկտիվ կազմակերպության, ավելի ուշ՝ մեկ ցեղային խմբավորության զարգացման բոլոր հնարավորություններով հանդերձ. և այդ իսկապես նախնադարյան բառի առանձնահատկությունները նրա տարատեսակների հետ մեկտեղ՝ ներկայումս և հնչական լեզվի կազմավորման ակզբից ի վեր գտնվում են այդ լեզվի զանազան շերտերում, ամեն մի՝ միշտ խաչավորված՝ լեզվի զանազան շերտերում իբրև նստվածքներ. և այդ պատճառով, ինչպես նաև անկախորեն, զուտ մեխանիկական հաշվառքի ու պարզության համար, անհրաժեշտ է լեզուների դասակարգում ըստ ասես թե լեզվի խնդրում ցեղերի համաձայնեցվածության հատկանիշների, ըստ հնչյունային համապատասխանությունների, որպիսիք հարկավոր է գիտենալ ինչպես գամմաները՝ դաշնամուր նվագելու համար, որովհետև դրանք հիմքն են թե համեմատական ստատիկ քերականության (իր հիմքում խաբուսիկ, եթե չկա հնէաբանական ստուգում), թե տեխնիկայի, որն անհրաժեշտ է հնէաբանության համար:
§ 27. Դիախրոնիկ հարաբերություններ
A (SAL) | |
վր. saql | աբխ. a-yn-ə↙*yun-o |
-uni հին հայկական տոհմերի անուններում (Amat-uni, Bagrat-uni և այլն, վերապրուկ մինչ-հայկական խալդական էպոխաներից— Վանի արձանագրությունների մեջ, ցեղանուն Eti-uni և այլն):
վր. шina ‘ներսում’, ‘տուն’ (անգլ. home-ի իմաստով): |
-ino→մ. ino նախդիրը բայերի մեջ, -մ. dino, ‘փորոտիք’ համազգանուն մարդկանց կամ առհասարակ մոտիկ հարևանների ու ծանոթների տարաբնակության ռայոնը, մ. dinoqə-le ‘ներսում’ - բայական նախածանց:[1] |
վր. ďma ‘եղբայր’ (←*da-mal), սակայն նաև -da↘za bida ‘քեռի’ բառի մեջ:
‖ша | -ya | աբխ. а-ша | ‘արյուն’ | աբխ. уа-ща | ‘եղբայր’ |
- ↑ Яфетическое происхождение абхазских терминов родства (ИАН, 1912, էջ 423—432). Абхазское происхождение грузинского термина родства bi.da ‘քեռի’, NAH, 1914, էջք 143—146.