Էջ:The collected best works of Nicholas Marr, 1.djvu/125

Այս էջը հաստատված է
A (SAL)

վր. del ‘ծառ’ ǁ մ. da փոխ. dar-ի → պարս. dar-ū

հայ. tar-↘har (տես խաչավորվածները)

В (BER)

վր. mor ‘կոճղ’, ‘գերան’, չին. mo, նմանապես ֆինն. խաչավորված բառերում ‘ասենք’ և վրաց. նշանակում ‘կաղնի’.

↗por←→pur→bor (տես ռուս. „бор“(→φor←→φur (ստորև խաչավորված բառերի մեջ) ֆինն. ,,puu“— pu, բայց նաև mo←→mu):

Խաչավորված BA (BER-SAL)

վր. φur-ϑel ‘սաղարթ’, ‘տերևներ’, պարս, dire-qt, հուն. den+dr-on

վր. φo-ϑol id → բարբառով → φo-ϑol, փեհլ. dra-qt, հայ. dra-qt ‘այգի’, AB (SAL-BER)

կմ. tu-pu ‘կաղնի’ (↖*tu-mu←→tu-mo) սուոմի, էստ. ta-m ‘կաղնի ‖ չերեմ, լուգ, ‘դաշտ’ → չերեմ. լեռն, tu-m (↗ ռուս. „дуб”), հայ. tere-v[o] ‘տերևներ’։

AC (SAL-YON)

բասկ. аr-te ‘կաղնի’ ռուս. „дерево“ → „дре-во“

բասկ. аr-to ‘եգիպտացորեն’, ‘կաղնի’, ‘եգիպտացորենի’ հաց ← լատ. ar-bor

Հաբեթական սիստեմի լեզուների զանազան տիպերի այս դիախրոնիկ կապակցվածության մեջ է հենց հաբեթական լեզուների հիմնական նշանակությունը։

Դրանց մեջ մենք նմանապես ունենք զանազան տիպերի զարգացման հետևողականությունը, սկզբում սինթետիկ կամ անջատական՝ աբխազերենը և նրան ազգակից լեզուները, ապա կցական՝ այն է՝ սկզբում դերանվանական—կցականները, ինչպես են բասկերենը, հին գրական վրացերենը, շչական խմբի լեզուները և մի շարք լեռնական լեզուներ, ապա պարզեցրած կցականները, ինչպես են մի շարք հյուսիսային կովկասյան լեզուներ և մասամբ ժողովրդական վրացերենը և վերջապես թեքական, հաբեթական լեզուների հատկապես սիբիլանտ ճյուղը, մանավանդ հին գրական վրացերենը (ճաներենը և մեգրելերենը՝ առանձին), ինչպես է այսպես կոչված նոր վրացերենը, ընդ որում, սակայն քերականությունը, որին բոլորովին մոտեցել է վրացերեն լեզուն, ոչ թե պրոմեթեիդյան («հնդևրոպական») կարգի է, այլ սեմական, ինչպես, ընդհակառակը, հայերենի թեքականությունը