Էջ:Vahan Terian, Collection works, vol. 1.djvu/341

Այս էջը հաստատված է

50 Արևածագ (էջ 206)

Առաջին անգամ տպագրվել է «Նոր խոսք», 1912, № 3—4 (20 հունվարի, էջ 81), առանց վերնագրի:

Ինքնագրում.
4 Այնտեղ մութ է դեռ անթափանց ու լռին:
7 Եվ կըզարթնեն դաշտերը մութ ու հանգիստ
8 Աշխարհն անհուն կարոտ կյանքի և խոսքի։
11 Կըլսեմ ես նորից աղմուկ ու շառաչ

ՎԵՐԱԴԱՐՁ

Առաջին անգամ շարքը տպագրվել է «Գարուն»-ի 1-ին գրքում (էջ 194 —196)։

Մի քանի ուսումնասիրություններում և հոդվածներում, որպեսզի այս բանաստեղծությունները կապեն հեղափոխական վերելքի շրջանի (հին պարբերացմամբ 1912 թ. սկսած), նույնիսկ Լենայի դեպքերի հետ՝ ասել են, թե շարքը գրված է 1912 թ․։

«Վերադարձ»-ը Տերյանի տրամադրությունների և համոզումների մեջ կատարված էական բեկման արտահայտություն է։ Առարկելով նրանց, որոնք Տերյանի երգերը «մոնոտոն» (ուրեմն և ձանձրալի) էին համարում, Թումանյանը 1913 թ. ասել է. «․․․Ինչպես ամեն բանաստեղծի, էնպես էլ Տերյանի լավ երգերն առեք և բանաստեղծական գոհարներ կտեսնեք, որ ձեզ բարձր գեղարվեստական հաճույքներ կտան։ Չպետք է մոռանալ և էն հանգամանքը, որ Տերյանը դեռ տվել է իր առաջին շրջանի երգերը, և այժմ, ինչպես ինքն է գրում իր վերջին երգերից մեկում (խոսքը «Վերադարձ»֊ի մասին է — Վ. Պ.) նոր արշալույս ու նոր հորիզոն, նոր կյանք է ողջունում» (Երկերի ժողովածու, 4-րդ հատոր, Երևան, 1951, էջ 454)։

1 «Մենության խավար զնդանից կրկին» (էջ 209)
 «Գարուն»-ում.
4 Ու նոր հուզումով այրեց իմ հոգին։
8 Ու նոր երգեր են հնչում իմ հոգում։

2 «Միշտ նույն խոհերի շշուկին հլու» (էջ 210)

Տերյանի արխիվում (գործ № 324) մի կտոր թղթի վրա գրված են մի քանի տողեր, որ, թվում է, «Վերադարձ»-ից են.

Ես լուռ կըսպասեմ այն ահեղ ժամին
Արթուն կըմնամ
Եվ երբ լուսածագ ավետող քամին
Անտառում դողա