14 «Բարակիրան նաիրուհին ինձ ժպտաց» (էջ 252)
Առաջին անգամ տպագրվել է «Մշակ», 1915,№ 122 (7 հունիսի) «Երկիր Նաիրի» շարքից» խորագրի տակ։ 6 Կարծես ցոլաց նաիրական արևն ալ, 8 Եվ չի կարող արբուն սիրտըս լուռ մնալ. 12 Նաիրական բա՜րձր, պայծա՜ռ աշխարհում...
1915 թ. հոկտեմբերի 15-ին «Альпийская роща» ռեստորանում «Свободная эстетика» ընկերության (Մոսկվա) կազմակերպած երեկոյի ժամանակ (նվիրված հայ պոեզիային) Վ. Բրյուսովի զեկուցումից հետո ներս է մտնում Կ. Բալմոնտը և կարդում երկու բանաստեղծություն՝ մեկը Տերյանից։ «Մշակ»֊ի հոդվածագիրը վկայում է, որ «Բալմոնտի գրչի տակից շատ գեղեցիկ էր դուրս եկել իսկապես Տերյանի «Բարակիրան նաիրուհին ինձ Ժպտաց» կտորը» («Մշակ», 1915, № 236)։ Այդ թարգմանությունը, «Наирянка» վերնագրով, տպագրվեց «Поэзия Армении» ժողովածուում (Մոսկվա, 1916, էջ 412)։
ԿԱՏՎԻ ԴՐԱԽՏ
Տերյանը հավանորեն իր բանաստեղծությունների մի շարքի ցանկացել է դնել «Կատվի դրախտ» խորագիրը։ Այդ մասին է վկայում «Գործ»-ի 1917 թ. № 5—6-ում տպագրված երկու բանաստեղծության «Կատվի դրախտ» շարքից» խորագիրը։ Բացի այդ երկու բանաստեղծությունից, Մակինցյանը, ելնելով բանաստեղծությունների ընդհանուր տրամադրության համահնչյունությունից, այդ շարքում է գրել չորս այլ բանաստեղծություն։ Հետագայում («Երկեր»-ի 1956 թ. հրատարակություն) շարքի բանաստեղծությունների թիվը ավելացվեց նաև երկուսով։
Հետաքրքրական է, որ «Ձեռներում Ձեր մանրիկ, նվագուն» բանաստեղծությունը (որ հետագայում դրվել է «Կատվի դրախտ»-ում) տալով տպագրության (և նույն 1917-ին՝ երբ «Գործ»-ում տպագրվեցին «Կատվի դրախտ» շարքի բանաստեղծությունները) Տերյանը չի մուծել «Կատվի դրախտ» շարքը։ Իր պնդումին հակառակ փաստ է հաղորդում Մակինցյանը «Այնպես բարակ են Ձեր մատները, Տիկին» բանաստեղծության (որ ինքը դրել էր «Կատվի դրախտ»-ում) ծանոթագրության մեջ. «Ավելի վաղ խմբագրությունը,— գրում է նա,— գտնում ենք Տերյանի նամակներից մեկում.... «Երեք երգ» խորագրի տակ» («Երկերի ժողովածու», 3-րդ հատոր, էջ 281)։ Ուրեմն ոչ «ավելի վաղ խմբագրության» ժամանակ, ոչ էլ կյանքի վերջին շրջանում Տերյանն այդ բանաստեղծությունները (ինչպես նաև «Անվանեցեք ինձ հիմար»-ը և «Տխրադեմ ու մտախոհ»-ը՝ տպագրված «Երեք երգ» խորագրով և «Երկեր»-ի 1956 թ. հրատարակության մեջ «Կատվի դրախտ» մուծված) չի դրել «Կատվի դրախտ» շարքում։ Մենք ղեկավարվում ենք հեղինակի կամքով և այդ շարքում պահում ենք այն բանաստեղծությունները, որ ինքն է գրել։
Բանաստեղծի եղբայր Արամ Տեր-Գրիգորյանի վկայությամբ Տերյանի
