85
Հոգնել էր երևի, կամ խռով էր հոգին,
Սակայն թվաց հանկարծ այնպե՛ս նրան,
Թե կանգնած է ինքը ահավասիկ կրկին՝
Թղթե սաղավարտը գլխին՝ փոքրիկ բեմի վրա...
Ահավասիկ ինքը — Վարդան Զորավար —
90
Կանգնել է հզոր ու զրահապատ,—
Շուրջը ննջել է Ավարայրը,
Բայց արթմնի է ինքը՝ իր զորքերով հպարտ:—
Այո՛։ Վարդան Զորավար։ Այո։ Զրահապատ։—
Բայց ինչ֊որ փոխվել է անդարձ։
95
Այն ժամանակ ուրիշ էր։ Այն ժամանակ չկար
Այս լռությունը կարծր։
Եվ չէ՝ր արդյոք այն բեմը, այն թղթե սաղավարտը
Իր համար ավելի՛ իրական,
Քան այս գիշերը, այս դաշտը, այս զրահապատը
բարդ,
100
Այս երկար կոշիկները իր հագած...
Այն սուրը թիթեղե, այն Ավարայրը սուտ —
Իր մանկական մտքի և իր սրտի համար
Չէ՞ր արդյոք կյանք միակ և գաղափար մի սուրբ,
Ե՛վ գոյություն, և՛ խոհ, և՛ուղի միանգամայն...
105
Եվ մինչև օրըս իր կյանքը, մինչև գիշերը խավար
այս,
Երբ անելիքն իր ինքը դեռ չգիտե —
Անօգնական բեմի այն Ավարայրը,
Այն դաշտը չէ՞ միթե...
Դեռ ավելի՛ն։— Այո՛։— Նա ուղեղը լարեց
110
Եվ մտքում դառը քրթմնջաց։—
— Եվ չի՞ եղել արդյոք տարիներ ու դարեր,
Մինչև գիշերը այս —
Այն միֆական, այն մութ Ավարայրի օրից
Մինչև օրն այս, գիշերն այս խավար —