Էջ:Yeghishe Charents, Collected works, vol. 6 (Եղիշե Չարենց, Երկերի ժողովածու, հատոր 6-րդ).djvu/94

մերձեցման աշտարակ, այլազան մշակույթների սինթետիկ դեմք։ Գրիգորի Ռոբակիձե⁵, Աքպեր Սադըկով, Մուստաֆա Չոկաև⁶, Վալերի Բրյուսով—ամեն ժողովրդի ու ցեղի պոետ, ամեն մշակույթի տիպական ներկայացուցիչ նրա շուրջն էին խմբվում, հարազատանում նրան, և դեպի իրենց հեռու ու մոտիկ հայրենիքները տանում Հով. Թումանյանի՝ այդ հմայիչ լոռեցու մասին սիրելի հիշողություններ, հարգանք ու մեծարանք։

Այսպես էր Հով. Թումանյանը, և ինչքա՜ն մեծ պիտի լիներ նրա հմայքը, բանի՜ցս պիտի բազմապատկվեր նրա հաշտարար ազդեցությունը կովկասյան բովանդակ ժողովուրդների վրա, եթե հասկանալի լիներ նրա «Մի կաթիլ մեղր»-ի, «Ուժ»-ի և այլ ժողովրդական, ես կասեի՝ համակովկասյան իմաստություն պարունակող երկերի լեզուն կովկասյան բոլոր ժողովուրդներին։ Եվ դա, նրա լեզուն, կովկասյան բոլոր ժողովուրդներին մատչելի դարձնելը⁷ անկարելի գործ չէր, այլ ավելի քան կարելի ու հնարավոր, եթե նրա օրով գոյություն չունենային մեր բազմացեղ երկրում տերերի և իշխանների կանգնեցրած միջցեղային ոխի ու ատելության պատնեշները, որոնց քանդելու դեմ էր ուղղված և մեր մեծ Լոռեցու բովանդակ աշխատանքը։

Այսօր ընկել են այդ պատնեշները, կովկասյան ժողովուրդները եղբայրաբար մերձեցել են իրար, օրըստօրե խորանում ու անվտարելի արմատներ է ձգում այդ մերձեցումը,—և Հով. Թումանյանի, մեր մեծագույն պոետի նվիրական աճյունը գալիս է այսօր ավելի ևս ամրացնելու, ամրացման շաղախ լինելու մեր բազմացեղ երկրի բովանդակ ժողովուրդների միաձուլման համար։

Խորի՜ն հարգանք և անմոռանալի հիշատակ այդ վաստակյալ աճյունին…