սպանութիւներ և առանձին սարսափելի ոճիրներ: Ի՞նչպէս նկարագրեմ այդ բոլորը: Կը բերէին հայ ժողովուրդը և կը թափէին անզէն ու անպաշտպան ճամբաներու վրայ։ Դրացի վայրերէ խուժանը կու գար, կը թալլէր զիրենք։ Ժողովրդին ճիչը, աղաղակը, լացը ու հեծեծանքը կը բռնէր արար աշխարհը, և մարդ չէր կարող դիմանալ։ Քանի անգամ ապարդիւն կերպով ուզեցի գիտնալ, թէ կինս ու երեխաներս ո՞ր խումբին մէջ են, որպէսզի զիրենք փախցնեմ։
Մեր հոգեկան տանջանքը անտանելի էր. ինքզինքնիս դաւաճաններ կը համարէինք, որովհետև անկարող էինք ոևէ օգնութեան հասնիլ այդ անտէր ժողովուրդին։ Չի կրնալով դիմանալ մեր տեսածներուն, այդ կողմէն հեռացանք երեկոյին. լուսաբացին հասանք Էշէք Սրըթի ըսուած տեղը. հոնկէց ալ կը տեսնէինք տեղահան եղած ժողովուրդը անծայր, անվերջ, որ կը բռնէր ճամբաները։ Բոլոր շրջակայ գիւղերը դատարկուած էին. այս ճամբաներէն խեղճ ժողովուրդը կը ղրկէին դէպի Ղանլար և անկէ դէպի ներս։
Մենք մարդ ղրկեցինք գիւղ մը հաց գտնելու համար, բայց մեր ուղարկած հացուորները վերադարձին թալանուած էին քիւրդերէ։ Տղաքը փախն ի փախ եկան մեզ մօտ։ Եղօն կատաղեց և հրամայեց, որ երթան անմիջապէս սպաննեն հաց թալնողները։ Մութը վրայ եկած էր, և ես արգելեցի այդպիսի անխոհեմութիւն մը ընել. թողեր էինք, որ ամբողջ ժողովուրդը կոտորեն ու թալլեն, և հիմա անիմաստ կերևար ինձ սպաննել անոնք, որ մեր հացը գողցեր էին։
Առաւօտուն օդը ցուրտ էր և մենք կը դողդղայինք յուզումէ և ցուրտէ. այս միջոցին պահակները մեզ իմաց տուին, որ վեց հոգի կուգան դէպի մեր կողմը։ Հեռադիտակով տեսանք, որ չորսը ոստիկաններ են և երկուքը՝ քիւրդեր։ Տղաքը, որ թիւրք ժանտարմայի համազգեստներ ունէին, գացին զիրենք զգուշութեամբ շրջապատեցին, բռնեցին իբր փախստական զինուորներ և բերին մեզ մօտ։ Այն տղան, որուն ձեռքէն հացը կողոպտեր էին, պահեցի եաբունչիիս ներքև։ Զիրենք հարցաքննեցինք, միշտ պահելով մեր կառավարական ժանտարմայի երևոյթը։
— Դուք տեօվլէթի խայինիրեր[1] էք։
— Երդում կընենք, որ մենք գազակ չենք, պատասխանեցին. մենք եկանք երկու կեավուրները բռնելու, որոնք մեր ձեռքէն փախան:
Հրամայեցի զինաթափ ընել զիրենք և կապելէ ետքը մէրքէզ[2] տանիլ:
