Էջ:Zabel Yesayan, Traveling of Murad.djvu/55

Այս էջը հաստատված է

շարունակ տեղահան եղած ժողովուրդին կարաւանը կանցնէր մեր աչքերուն առաջքէն։ Ղրկեցինք կիւրինցի Սարգիսը, որ նոր եկած էր մեզ մօտ և իսկական թիւրքի կը նմանէր և ինքն ալ թրքախօս էր. գնաց և տեղեկութիւն բերաւ ամեն կատարուած բաներու մասին։ Բայց այդ խեղճ ու չարչարուած ժողովուրդը յոյսը կտրած չէր և մեզի քաջալերանքի խօսքեր կը ղրկէր: Հարցուցի մեր տանը մասին. կինս օր մը առաջ անցեր էր՝ սայլին վրայ պառկած։ Ոստիկանները հարցուցեր են ժողովուրդին, թէ ո՞րն է Մուրատի կինը, իսկ ժողովուրդը, պահպանելու համար կինս, ըսեր էր, թէ մեր ետևէն եկողներուն մէջն է։

Այս իմ վերջին տեղեկութիւնս էր կնոջս մասին։

Հեռադիտակով տեսանք, որ մէկը ինկած էր ճամբուն վրայ, կիսամերկ էր և երբեմն գլուխը կը բարձրացնէր։ Երեկոյին ղրկեցինք մաղարացի փախստականներէն երկուքը, որ երթան, տեսնեն և, եթէ հայ է, մեզ մօտ բերեն. բայց անոնք շատ չէին մօտեցեր և լաւ դիտած չըլլալով, վերադարձան ու ըսին, թէ մեռած է։ Միւս օրը առաւօտուն տեսանք, որ նորէն գլուխը կը բարձրացնէ. մեր մօտը կար փոքրիկ տղայ մը. ան ղրկեցինք, իմացանք, որ դեռատի հարս մըն է, որ պատիւը պաշտպանել ուզելուն զարկեր ու թողեր էին ճամբուն վրայ, և երկու օր է, որ մահամերձ վիճակի մէջ անօգնական մնացեր էր։ Օդը սաստիկ տաք էր, ջուր չի կար և սոսկալի կերպով տառապեր էր խեղճը։ Անհնար էր զինքը մեզ մօտ փոխադրել այդ վիճակին մէջ. ճամբուն վրայէն կանցնէին հայ սայլապաններ. տղան ղրկեցինք անոնց մօտ, որպէսզի իմաց տայ և մահամերձ խեղճ կինը վրերցնեն. սայլ մը բերին ու վերցուցին, տարին, երբ սայլապանները ոստիկաններուն իմացուցեր էին կնոջ վիճակը, անոնք պատասխաներ էին.

— Թող երթայ սատկի։


Մեր ղրկած նախորդ սուրհանդակները ետ չդարձան. քաղաքին հետ մեր կապերը խզուած էին այլևս. մօտակայ գիւղերէն մէկը, որուն բնակիչները քաջ էին և մեզի հաց կը ղրկէին, մեզ ղրկեց նաև Ալմաս անունով կին մը, որ յայտնի էր իր ճարպիկութեամբ և գեղեցկութեամբ. անիկա յանձն առաւ մեր նամակը տանիլ Ծարուայ գիւղը, ուր դաշնակցական ընկերներ կային. անոնք բոլորը զարմացած մնացեր էին Ալմասին քաջութեան և յանդգնութեան վրայ, որովհետև հազար վտանգի մէջէ անցնելով՝ մեր նամակը անվնաս հասցուցեր էր իր տեղը։

Ծարուայ գիւղի ընկերներուն հետ էր օրիորդ Հանումը՝ 18 տարեկան.