Քաթրին գիւղի գետնայարկ թաքստոցները և երեք մասի բաժնուելով, պատսպարուեցանք։ Երկու օր մնացինք այնտեղ, և մեզ հետ եղող փախստական ժողովուրդը ապահովուած զգալով մնաց․ իրենցմէ միայն վեց հոգի վերցնելով, կրկին գացինք Թէճէր։ Մեր հոն հասնելէն երկու ժամ ետքը մեզ պաշարեցին զինուորներով և թնդանօթներով։ Լոյսը նոր բացուած էր․ զինուորները կու գային, մեր մօտէն կանցնէին, մեզ չէին տեսներ, թնդանօթները ուղղած էին մեր դիրքերուն, բայց մենք լաւ ապաստան ունէինք և տեղերնիս ամուր էր․ մտադրեցինք կրակել թընդանօթաձիգերուն վրայ և սարսափ ձգել ու շուարումի մատնել զիրենք, բայց մօտակայ գիւղ մը կար, որ տակաւին տեղահան չէր եղած, և ստիպուած էինք զգոյշ ելլալ։ Չենք գիտեր՝ ինչո՞ւ նախայարձակ չէին ըլլար թիւրքերը. եօթը օր շարունակ առաւօտուն կու գային, կր հետախուզէին և իրիկունը կէրթային։ Ութերորդ օրը տեսանք, որ Սեբաստիոյ ճամբան բռնեցին ու հեռացան։ Մերձակայ հայ գիւղը չի վտանգելու համար մենք ալ որոշեցինք հեռանալ, բայց գիւղացիք խնդրեցին, որ մնանք։ «Մեր բոլոր ունեցածը ձերն է», կըսէին. նոյնիսկ առաջարկեցին մեզ, որ որոշ կարգախօսի վրայ իրենց գիւղը երթանք, հոն գտնուող ձիաւոր ու հետևակ 70 ժանտարմաները միացած ուժերով զինաթափ ընենք, կոտորենք զիրենք և քորտոնները խզելով, արշաւենք դէպի քաղաք։ Գիւղացիները համոզուած էին, որ զիրենք պիտի կոտորեն և նախամեծար կը համարէին կռուել։ Համաձայնեցանք և սպասեցինք որոշուած նշանին․ տեղեկութիւն չի կայ։ Երեկոյին լուր եկաւ, որ կայսերական հրաման ելած է՝ այլ ևս ոչ մէկ հայ չի բանտարկել, ժողովուրդը վերադարձնել իր տեղը, և նոյնիսկ կողոպտուած ապրանքներէն մաս մը վերադարձուցին։ Կառավարական այս սովորական խաբէութեանը հաւատալով, գիւղացիք ետ կեցեր էին իրենց որոշումէն։
Նոյն օրը աղանձ[1] պատրաստեցինք․ գիւղի ջրաղացէն ալիւր բերինք և հաց եփեցինք ու 3—4 օրուան համար պաշար ունենալով, ճամբայ ելանք։ Վերջնական ժողով մը ըրեր էինք Թէճէրի ամենաբարձր գագաթին վրայ․ Եղօին հետ դարձեալ վիճեցանք, իմ դիտաւորութիւնս էր երկրէն հեռանալ ու մեր ցաւերը ու դարդերը յայտնել։ Տղաքը հարցուցին թէ՝ ուր պիտի երթանք, ըսի՝ «Երկու գիծ ունինք․ մէկը՝ Գարահիսար-՞Բաբերդ-Օլթիի գիծը և միւսը՝ Հապէշէն Օրդու և անկէ Պաթում։ Երկրորդ գիծը անգործնական գտան, բայց ես պնդեցի և համոզուած էի, որ կր յաջողինք․ ծովը զիրենք կը խրտչեցնէր, բայց ես Վանի մէջ փորձառութիւն
- ↑ Ցորենը կը բոհրեն սաճի վրայ և կարծր խմոր մը կը պատրաստեն։
