որոշումիս մէջ։ Եղօն կը հսկէր ձերբակալուած նաւավարներուն վրայ, բայց ստիպուեցանք իրենց թևերը քակել ու ստիպեցինք, որ իրենք նաւը դէպի ջուրը մղեն։ Նաւի մէջի բոլոր ալիւրը պարպեցինք, կէս ժամ աշխատելէ ետքը հազիւ յաջողեցանք նաւը դէպի ծով հանել, մեր աղմուկը աշխարհ բռնած էր, ոչ մէկ զգուշութիւն այլևս չէինք ըներ ու կը գործէինք, կը խօսէինք առանց թշնամին նկատի ունենալու։ Նաւը դրինք 5 պարկ ալիւր թէ սնունդի համար և թէ զանոնք ծառայեցնելու իբրև պատնէշ ու ետևը դիրք բռնելու։ Ծովը ալեկոծ էր, և նաւը դէպի ետ կը մղուէր, իսկ մենք ամենքս թրջուած էինք մինչև մեր կուրծքը։ Նաւը մտնելէ առաջ Իսթիլը ինձ մէկ կողմ կանչեց և ըսաւ, թէ ինքը չուզեր մեզ ընկերանալ և մէկ երկու ընկեր ուզեց։ Իրեն ընկեր տուինք Հաճին և Կիրակին, 5 ոսկի դրամ և մեր բոլոր աւելորդ հրացանները։ Իսթիլը հրաժեշտ առաւ մեզմէ և մեկնեցաւ․ մենք տակաւին քիչ մը սպասեցինք անոր մեկնումին հսկելու համար և յետոյ եկանք, նստանք նաւ։ Գիշերուան ժամը 7 էր, երբ ծովափ հասեր էինք, մեկնեցանք ժամը 9-ին։
Նաւուն մէջ էինք 13 հայ, 9 յոյն և 4 թիւրք, որոնք նաւուն մարդիկն ունէր մէկ առագաստ։ Այդ նաւուն է, որ ապաստանած էինք, յանձնելով այլևս մեր կեանքը և ազատութիւնը դիպուածին քմահաճոյքներուն։
Նաւուն մէջ էինք 13 հայ, 9 յոյն և 4 թիւրք, որոնք նաւուն մարդիկն էին․ 2 թիւրքեր սպաննուեցան ծովափին վրայ։ Հայ ընկերներու անուններն էին, բացի ինձմէ՝ Եղօ, Նշան Մուրադեան, Արմենակ Միքայէլեան, Ոսկեհան Միքայէլեան, Վարդան Սրապեան, Նշան Փիլավեան, Մելիք Ասարեան, Արութճան Բլհլիվանեան, Նշան Փանոսեան և եղբայրը, Յովնան և Թորոս Գարաօղլան։
Մեր նաւավարներն էին յոյները և նաև թիւրքերը․ այս վերջինները կը կարծէին, թէ իբր փախստական կամ մաքսանենգ բռնուած են չեթաներու կողմէ։ Հազիւ թէ 200 մեթր հեռացած էինք, Վասիլը ոգևորուած սկսաւ հրացան արձակել, ես նեղացայ և լռեցուցի։ Վասիլը և տղաքը կը պոռային․
― Ալլահա սըմարլադըք, Թիւրքիա, պիգ կետիյօրըղ։ «Աստուծոյ կը յանձնարարենք, Թիւրքիա, մենք կէրթանք կոր)։
Տղաքներուն պատուիրած էի, որ նաւուն յատակը բռնեն, որպէսզի թիւրքերը նաւը չի ծակեն և շարունակ ուշադրութիւն դարձնենք թիւրք նաւավարներու վրայ։ Նաւուն ղեկավարութիւնը յոյներուն ձեռքն էր․ կէս օրը անցաւ, դեռ Սամսոնի առաջ չէինք հասած, ճիշտ է, որ քամին նպաստաւոր չէր, բայց նաւավարներուն անվարժութիւնը ալ դեր մը ունէր մեր դանդաղութեան մէջ։ Ծովին ալեկոծութիւնը աննպաստ էր նաև
