ՀՍՀ/Ադիաբատ պրոցես

← Ադիաբատ մագնիսաթափում

Հայկական Սովետական Հանրագիտարան

Ադիաբենե →

[ 73 ] ԱԴԻԱԲԱՏ ՊՐՈՑԵՍ, մարմնի կամ համակարգի վիճակի փոփոխություն՝ առանց արտաքին միջավայրի հետ ջերմափոխանակության։ Իրականացվում է համակարգը ջերմամեկուսիչ պատյանում տեղավորելով։ Բավարար ճշտությամբ Ա․ պ֊ներ են համարվում նաև արագընթաց պրոցեսները, երբ համակարգը, մինչև անգամ ջերմամեկուսիչ պատյանի բացակայության դեպքում, չի հասցնում ջերմափոխանակություն կատարել շրջապատող միջավայրի հետ (օրինակ՝ գազերում և այլ նյութերում ձայնական ալիքի տարածման ժամանակ)։

Ա․ պ․ դարձելի է, երբ էնտրոպիան մնում է հաստատուն, և ոչ դարձելի, երբ էնտրոպիան աճում է (տես Թերմոդինամիկա)։ Ա․ պ֊ի ընթացքում համակարգը աշխատանք է կատարում միայն ներքին էներգիայի նվազման հաշվին։ Համակարգի վիճակը բնութագրող պարամետրերի միջև գոյություն ունի որոշակի միարժեք կապ, որը, մասնավորապես իդեալական գազի համար, արտահայտվում է Պուասոնի $pv^{\gamma }=const$ բանաձևով։ Այստեղ $p$ գազի ճնշումն է, $v$՝ ծավալը, $\gamma =c_{p}/c_{v}$ ջերմունակությունների հարաբերությունը՝ հաստատուն ճնշման և ծավալի դեպքում։ Միատոմ գազի համար $\gamma$ = 1,67, երկատոմ գազի համար՝ 1,47; Ուլտրառելյատիվիստական Ֆերմի գազի համար $\gamma =4/3$, սակայն այս դեպքում այն ջերմունակությունների հարաբերություն չէ։