Հայբուսակ/Ագռաւի թուր
| ← Ագարակի խոտ | Ղևոնդ Ալիշան |
Ագռաւի ծաղիկ → |
Ի գիրս չեմ հանդիպած, բայց արաբերէնի թարգմանութեամբ յիշուի յԱմիրտոլվաթ, Սէյֆ էլ-ղօրապ․ այս ալ ըստ յունական Քսիֆիոն բառէն , որ նոյնպէս թուր կը նշանակէ, ինչպէս և լատին անունն Gladiolus, ուսկից փռանկն Glayeul․ Ամիրտոլվաթ ուրիշ արաբացի անուններ ալ յիշէ, ինչպէս Տուրխուլ, փոխանակ [ 11 ]գրելու Տուրհաուլի دورحولی, և կ՚ըսէ ըստ Պէյթարի, «ինքն ի վայրի Սուսանին ազգէն է, որ Հելլենացիքն Քասխիուն (Քսիֆիոն) կ՚ասեն․ և ինքն Տահվաստն է»։ — Պէյթար ալ ուրիշ անուներով կու ստորագրէ ինչպէս, Տալապութ, دلبوت Նաֆուխ, զոր յիշէ և Ամիրտոլվաթ, նոր անուն մ՚ալ աւելցընելով։ Նաֆուխ, որ է Տիլէօտ․ և այս օտարոտի անուան տակ կու ստորագրէ․ «Ինքն կարմիր Սուսանն է, որ թուրքն Քաքլիկ չիկտամի, և ոմանք ի թուրքացն Ղուզղուն ղլիճի[1] ասեն, և տերեւն ի թուր կու նմանի. և միրգ ունի ի բոլորն․ և մէկ կանգուն ի գետնէն ի վեր կու ելանէ․ և երկու տակ ունի՝ մէկն ի վերայ մէկին հեծած. մանր սոխ կու նմանի, և ներքեւինն թոռմած և վերեւինն ի լի կու լինի և գէր. և թէ զան վերի տակն գինով և խնկով սպեղանի առնես և յանձն օծես՝ օգտէ հերքունին». (թուրք․ թէմրէկի հիւանդութիւն, իբրեւ բորոտութիւն)։
Տողատակեր խմբագրել
- ↑ Ղուզղուն՝ արծուի տեսակ բարձր թռչող հաւ մ՚է, հայերէն ոսկրկուլ կոչուածն համարուի։ Ամիրդոլվաթ այս անունը կու հիշէ արաբաց Նասր բառին տակ․ «Որ թուրքն Կարկազ (Քէրքէզ) կ՚ասէ, և հայն Ոսկրկուլ․ և այսոր պատմութիւնն մէկն այն է, որ քան զայս բարձր թռչնող ձագ չկայ․ և մէկ օրն յարեւելիս մինչեւ արեւմուտս երթայ և դարձեալ կու դառնայ․ և այլ որ զարմանալի իﬓ այս է, որ քանի ի հեռու տեղ մեռածի ﬕս ուտէ, նա այն օրն պիտի որ երթայ զիր բունն (բոյն), և զիր ձագն գանու»։