Հունարով գողեր
Հայկական ժողովրդական հեքիաթ |
7. ՀՈՒՆԱՐՈՎ ԳՈՂԵՐ
Ավալ ժամանակին էլել ա, չի էլե մի թագավոր: Էս թագավորի երկրումը ընե՜նց գողություններ ին ըլնում, որ ինչքան ման ին գալի, գողերին չին կարում գտնի։
Էս թագավորը միտք ա անում, թե ո՞նց անի, ի՞նչ իլլաջ անի, որ գողերին գտնի, ա՛խր, ըսենց բան չիլնի՝ օր չէլնի, որ իրա խալխը չգան գանգատ։
Վերջը որ շատ միտք ա անում, մի օր էլ գեյմը փոխըմ ա, ասում ա. «Էլի ե՛ս ման գամ, բալքի իմ երկրի գողերին գտնեմ»։
Ըտենց գեյմը փոխած ընկնում ա իրա քաղաքը՝ ման գալի։ Տենըմ ա, հրե իրեք մարդ իրար հեննա քչփչում են, մատը կծում ա, ասում ա. «Կա, չկա սրանցում մի բան կա»։
Դուզ էթում ա դրանց յախիցը պինդ բռնում ա, թե.— Բար'աջո՛ղում, ա՛յ աղպրտինք, դուք ո՞վ եք։
Նրանք թագավորի բարովն առնում են ու ուզում են թոլը տան դրան՝ գլխներիցը ռադ անեն։
Համա թագավորը ղայիմ կայնըմ ա դրանց կշտին ու պոկ չի գալի դրանցից, ասում ա.— Աղպե՛ր, ես էլ ղարիբ մարդ եմ, դուք ի՞նչ փեշակի տեր եք՝ ինձ էլ ձեզ հեննա ընկեր արեք. իմ ձեռիցն էլ ինչ գա, ձեզ կօգտեմ։
Դրանք ռազի են ըլնըմ, ասում են, թե.— Գողությունով ենք գլուխ պահում. թե դու ղաբուլ ես մեզ հեննա գողություն անիլ՝ արի՛։
Թագավորն ասում ա.— Ի՛նչ անենք, ես ղաբուլ եմ. դե՛, ասեք տենամ՝ ձեր հունարը ի՞նչ ա, որ կարըմ եք գողութին անի։
Մինը ասում ա.— Ես ըսե՛նց հունարի տեր եմ, որ ինչքան ղայիմ փակած դուռ ըլնի՝ ձեռ տամ թե չէ, էն սհաթը կբացվի:
Էն մինը ասում ա.— Իմ հունարն էլ էն ա, որ գշերը ընչքան էլ մութը ըլնի, որ մարդի տենամ, ցերեկը էն սհաթը կճանանչեմ։
Էն մինն էլ ասում ա.— Ես շան լեզուն հասկանում եմ. հենց հաչում ա թե չէ, իմանում եմ՝ ինչ ա ասում։
Թագավորն էլ ասում ա.— Իմ հունարն էլ էն ա, որ մի բեղս օլորեմ՝ ինչքան նեղ տեղը մարդ ըլնի կազատվի[1]:
Գողերն ասում են.— Աղպեր քու հունարն էլ մեծ հունար ա. որ ըտենց ա, շա՛տ լավ, մեզ հեննա հալալ ընկեր ես։
Քոմմեքը իրար հեննա միտք են անըմ, թե. «Ո՞ւմ տունը էթանք կտրենք»։ Ընդիան թագավորը ասում ա.— Էկեք ըսօր էթանք թագավորի ամարաթը կտրենք, հազիր չորս հոգով ենք։
Գողերը քոմմա ղաբուլ են ըլնում սրա ասածին։
Հենց մթնում ա թե չէ՝ էթում են թագավորի ամարաթը. նի են մննում թե չէ՝ շունը հաչում ա։
Գողերի մինը, որը որ շան լեզու էր հասկանըմ, ասում ա.— Տղե՛րք, էկեք եդ էթանք. շունը ասում ա. «Ո՞ւր եք գալի, տերը ձեզ հետ ա»։
Թագավորը էն դհիցը վրա ա բերում.— Տնա՜շեն, ընենց բան ասեցիր դու էլ, որ էփած հավի ծիծաղը կգա, մեզ հեննա ուր ա տեր։
Քոմմեքն էլ նի կմննեն նեքսև. լավ, թամուզ, ինչ կա, չկա կբերեն, փայ կանեն թագավորի խազինեն. իրան էլ ընչքան հասնելու էր՝ փայը վերնում ա, գալի էլի ամարաթը։
Էգսի օրը խաբար ա դուս գալի, որ գշերը թագավորի ամարաթը սրբել են տարե։
Թագավորը մարդ ա ղրկըմ գողերին բերել ա տալի կուշտը, հարցնըմ ա,— Դո՛ւք եք իմ ամարաթը կտրե։
Էն գողը, որ մարդի ճանանչում էր, ասում ա.— Թագա՛վորն ապրած կենա, քեզ հեննա ենք կտրե քու ամարաթը։
Թագավորը էս որ լսում ա, շատ ա հերսոտում, թե.— Ո՞նց եք համարձակվում, ինձ էլ ձեզ հեննա գող եք շինում։
Թագավորն ասում ա.— Ի՛նչ անենք, ես ղաբուլ եմ. դե՛, ասեք տենամ՝ ձեր հունարը ի՞նչ ա, որ կարըմ եք գողութին անի։
Մինը ասում ա.— Ես ըսե՛նց հունարի տեր եմ, որ ինչքան ղայիմ փակած դուռ ըլնի՝ ձեռ տամ թե չէ, էն սհաթը կբացվի:
Էն մինը ասում ա.— Իմ հունարն էլ էն ա, որ գշերը ընչքան էլ մութը ըլնի, որ մարդի տենամ, ցերեկը էն սհաթը կճանանչեմ։
Էն մինն էլ ասում ա.— Ես շան լեզուն հասկանում եմ. հենց հաչում ա թե չէ, իմանում եմ՝ ինչ ա ասում։
Թագավորն էլ ասում ա.— Իմ հունարն էլ էն ա, որ մի բեղս օլորեմ՝ ինչքան նեղ տեղը մարդ ըլնի կազատվի[2]:
Գողերն ասում են.— Աղպեր քու հունարն էլ մեծ հունար ա. որ ըտենց ա, շա՛տ լավ, մեզ հեննա հալալ ընկեր ես։
Քոմմեքը իրար հեննա միտք են անըմ, թե. «Ո՞ւմ տունը էթանք կտրենք»։ Ընդիան թագավորը ասում ա.— Էկեք ըսօր էթանք թագավորի ամարաթը կտրենք, հազիր չորս հոգով ենք։
Գողերը քոմմա ղաբուլ են ըլնում սրա ասածին։
Հենց մթնում ա թե չէ՝ էթում են թագավորի ամարաթը. նի են մննում թե չէ՝ շունը հաչում ա։
Գողերի մինը, որը որ շան լեզու էր հասկանըմ, ասում ա.— Տղե՛րք, էկեք եդ էթանք. շունը ասում ա. «Ո՞ւր եք գալի, տերը ձեզ հետ ա»։
Թագավորը էն դհիցը վրա ա բերում.— Տնա՜շեն, ընենց բան ասեցիր դու էլ, որ էփած հավի ծիծաղը կգա, մեզ հեննա ուր ա տեր։
Քոմմեքն էլ նի կմննեն նեքսև. լավ, թամուզ, ինչ կա, չկա կբերեն, փայ կանեն թագավորի խազինեն. իրան էլ ընչքան հասնելու էր՝ փայը վերնում ա, գալի էլի ամարաթը։
Էգսի օրը խաբար ա դուս գալի, որ գշերը թագավորի ամարաթը սրբել են տարե։
Թագավորը մարդ ա ղրկըմ գողերին բերել ա տալի կուշտը, հարցնըմ ա,— Դո՛ւք եք իմ ամարաթը կտրե։
Էն գողը, որ մարդի ճանանչում էր, ասում ա.— Թագա՛վորն ապրած կենա, քեզ հեննա ենք կտրե քու ամարաթը։
Թագավորը էս որ լսում ա, շատ ա հերսոտում, թե.— Ո՞նց եք համարձակվում, ինձ էլ ձեզ հեննա գող եք շինում։
Համա էն գողը էլի ասում ա.— Դո՛ւ գիտաս. ի՛նչ կուզես արա, համա դու մեզ հետ իր։
Թագավորը, որ տենում ա սրանց հունարը, էլ ափսոսը գալիս ա սրանց վնասի․ լավ-լավ փեշքաշներ ա տալի, բոլ փող, թամբահ ա անում, որ էլ գողությունով չապրեն, իրենց հմար մի գործ գտնեն։
Էդ գողերն էլ շնորհակալություն են անում, խոսք են տալի, որ էլ ըսկի գողություն չանեն։ Գլուխ են տալի, էթում։ Էթում են իրենց երկիրը, իրենց հմար մի գործ գտնում, հալալ աշխատանքով ապրում են, համ թագավորին օրհնում են, որ իրանց էն չար ճամփիցը ազատեց։
Ասսանից իրեք խնձոր վեր ընկավ. մեկը՝ ասողին, մինը՝ ասիլ տվողին, մինն էլ՝ էն գողերին ու անկաջ դնողին։