Մշակ/1873/8/Խառն լուրեր
ԽԱՌՆ ԼՈՒՐԵՐ
Кавказъ լրագիրը հաղորդում է, իբր թէ Թիֆլիսի մի քանի հայ կանայք և օրիորդներ դիտաւորութիւն ունեն մի հայոց ամսագիր հրատարակել։ Մենք շատ և շատ ուրախ ենք, որ Թիֆլիսում գտնվեցան այնպիսի հայուհիք, որք կարող են իրանց մայրենի լեզվով ոչ թէ միայն գրել, բայց և խմբագրել մի ամսագիր։ Թող մնացած հայուհիք սոցանից օրինակ առնեն։
⁂
Առաջարկում ենք ընթերցողին հետևեալ հետաքրքիր թուանշանները, որք ցոյց են տալիս եւրօպական զանազան քաղաքներից իրանց ջրանցքի վրա առած ծախսերի չափը։ Համբուրգ քաղաքը ծախսում է 1¾ միլլիօն թալլէր, Բէրլին՝ 3¼ միլլիօն, Լիօն 3½ մ., Մարսէլ 9 միլլիօն, Նիւ Եօրկ 14¼ միլլիօն և վերջապէս Լօնդօնը 47⅓ միլլիօն թալէր։
⁂
Մեր լրագրին գրում են Ալեքսանդրապօլից, որ այդ քաղաքը մանր մունր ուսումնարաններով առատ է, բայց 30 թուով տղայոց ուսումնարաններից շատերում շարունակվում է դեռ դասատվութեան հին ձևը, օրինակ ընթերցանութեան համար, Սաղմոս, Նարէկ, քերականութենից Չամչեան և այլն...։ Օրիորդաց Ուսումնարանները ասում են թուով 25 են (?) որոց վարժուհիները ըստ մեծի մասին կոյսեր են։ Սոցանից գովելիքն են միայն երկուսը՝ իշխ. Արղութեանցի շնորհիւ հիմն ստացածը և երկրորդ «Վարպետի» կոչված ուսումնարանը...։
⁂
Լսում ենք որ մի շամախեցի պարոն ԱլԷքսանդր ՄԷլիք—Շահնազարեանց, նորերումս թարգմանել է հայերէն լեզվով черты отъ жизни извѣстного филантропа Іоанна Оберлиния, пастора въ Штепиталъ գիրքը։— Ափսոս որ այդ տեսակ գիրքը լրագրի մէջ անհնարին է տպել։
⁂
Նիւ-Եօրկու երկաթուղու ճանապարհներից մէկում, չարագործները սովորութիւն էին շինել ահագին քարեր դնել, որով ակները թռչելով րէյլսներից, միշտ ամենամեծ դժբաղտութիւն էին առաջացնում...։ Նորերումս մի և նոյն տեղում, դարձեալ գտան մի ահագին քար։ Մեքենապետը իսկոյն կանգնեցնելով գնացքը, և մերձակայ ձորը ընկնելով՝ շուտով յետ դառաւ յանցաւորների մէկի ձեռիցը ամուր բռնած։ Նա յայտնեց որ այս անգամ ինքն է յանձն առնում պատժել յանցաւորին՝ լօկօմօտիվի դռները բաց անելով, գցեց չարագործին բոցի մէջ... դռները կողպվեցան, իսկ գնացքը դարձեալ ճանապարհ ընկաւ....
⁂
Փետրվարի 19-ին ներկայ 1873 տարվայ Տօրն քաղաքում կատարեցին երկու ազգութիւններ՝ գերմանացիք և լեհացիք այն գիտնականի ծննդեան 400 տարվայ տարեդարձը, որի ծագման փառքը երկու ազգութիւններից իւրաքանչիւրը իրան է յատկացնում։ Այդ գիտնականը երևելի Նիկողայոս Կօպէրնիկն է։
⁂
Կ. Պօլսի „Մասիս“ լրագիրը, հաղորդում է՝ Փունջ լրագիրն իւր անցեալ չորեքշաբթի աւուր (777) թուոյն մէջ Ս. Պատրիարքին դէմ խել մ՝անվայել խօսքեր հրատարակած լինելով, Բ. Դրան հրամանաւ երկու ամիս դադրեցաւ։