«Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 7.djvu/354»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ խմբագրում Հաջորդ խմբագրում →

@@ Էջի մարմին (ներառվելու է). / Էջի մարմին (ներառվելու է). @@
@@ Տող 5. / Տող 5. @@
 Պատկերազարդումը տես 368-369-ըդ էջերի միջև՝ ներդիրում, աղյուսակ V։ ՄԱՐՏ, գյուղ Հայկական ԽՍՀ Թումանյանի շրջանում, Մարց գեաի (Դեբեդի վաակ) ափին, շրջկենտրոնից 16 ''կմ'' հարավարեելք։ Անասնապահական խորհրդային տնտեսությունն զբաղվում է կերային կուլտուրաների մշակությամբ։ Ունի ութամյա դպրոց, կուլտուրայի տուն, գրադարան, կինո, մսուր–մանկապարաեզ, բուժմանկաբարձական կայան։ Գյուղում և շրջակայքում պահպանվել են «Իգաւոակ», «Աղաքար դաշ», «Ղզադաձոր», «ԱրփաԹալա», «Մուոկար» գյուղատեղիները (XIII-XVII դդ․), Իգատակի վանքը (1255 թ․), մատուռներ (XIII-XIV դդ․), խաչարձաններ (XIII դ․), գերեզմանոցներ իւաչարձաններով (XIII-XVII դդ․), դամբարաններ (I հազարամյակ)։
-ՄԱՐՅԻԴԵՏ, գտնվում է Հայկական ԽՍՀ Թումանյանի շրջանում, Դեբեդի աջ վտակը, երկարությունը 29 ''կմ'' է, ավազանը՝ 252 ''կմ''<sup>2</sup>։ Սկիգբ է առնում Գուգարաց լեռների Պաղակն լեռնագագաթի եվ․ լանջից, մոտ 2000 ''մ'' բարձրությունից։ Անտառապատ ձորով հոսում է դեպի հարավ–արևմտյան, ապա՝ հյուսիս–արևմտյան։ Թումանյան քտա–ի մոտ թափվում է Դեբեդի մեջ։ Սնումը խառն է՝ գարնանային հորդացումներով, ամառային վարարումներով։ Դիտվում են թույլ ակտիվության ջրաքարային սելավներ։ Տարեկան միջին ծախսը 2,46 ''մ''<sup>3</sup>/վրկ է, հոսքը՝ 77,5	մլն մ3:
+ՄԱՐՅԻԴԵՏ, գտնվում է Հայկական ԽՍՀ Թումանյանի շրջանում, Դեբեդի աջ վտակը, երկարությունը 29 ''կմ'' է, ավազանը՝ 252 ''կմ''<sup>2</sup>։ Սկիգբ է առնում Գուգարաց լեռների Պաղակն լեռնագագաթի եվ․ լանջից, մոտ 2000 ''մ'' բարձրությունից։ Անտառապատ ձորով հոսում է դեպի հարավ–արևմտյան, ապա՝ հյուսիս–արևմտյան։ Թումանյան քտա–ի մոտ թափվում է Դեբեդի մեջ։ Սնումը խառն է՝ գարնանային հորդացումներով, ամառային վարարումներով։ Դիտվում են թույլ ակտիվության ջրաքարային սելավներ։ Տարեկան միջին ծախսը 2,46 ''մ''<sup>3</sup>/վրկ է, հոսքը՝ 77,5 մլն մ3:
 ՄԱՐՏԻՆՈՎՍԿԻ Եվգենի Իվանռվիչ (1874-1934), խորհրդային վարակաբան, պարազիտաբան, համաճարակագետ։ ՌԽՖՍՀ գիտ․ վաստակավոր գործիչ (1934): 1899-ին ավարտել է Մոսկվայի համալսարանը։ Եղել է Կենտրոնական բակտերիալոգիական ինստիտուտի դիրեկտոր (1917-19): 1920-ին կազմակերպել և ղեկավարել է Տրագիկական ինստիտուտը (1934-ից Մ–ու անվան պարտ գիտաբանության և տրոպիկական բժշկության ինստիտուտ), միաժամանակ եղել է (1924-1930) Մոսկվայի II համալսարանի վարակիչ հիվանդությունների ամբիոնի վարիչ։ Գիտական աշխատանքները հիմնականում վերաբերում են պարազիտաբանության, վարակիչ հիվանդությունների, համաճարակագիտության (հատկապես մալարիայի), առողջապահության կազմակերպման խնդիրներին։
-ՄԱՐՈՒԹԱ ԼԵՌ, Մ ա ր ա թ ՈԼ կ, Մ UIրութկա սար (թուրք․ Մելեթո), գագաթ Սասնա լեռներում․ բարձրությունը՝ 2967մ։ Կազմված է պալեոզոյի հասակի նստվածքներից։ «Սասնա ծռեը» էպոսում հիշատակվում է որպես հայոց սրբազան լեռներից մեկը Ս․ Աստվածածին վանքով՝ սասունցիների աղոթատեղին։
+ՄԱՐՈՒԹԱ ԼԵՌ, Մ ա ր ա թ ու կ, Մ UIրութկա սար (թուրք․ Մելեթո), գագաթ Սասնա լեռներում․ բարձրությունը՝ 2967մ։ Կազմված է պալեոզոյի հասակի նստվածքներից։ «Սասնա ծռեը» էպոսում հիշատակվում է որպես հայոց սրբազան լեռներից մեկը Ս․ Աստվածածին վանքով՝ սասունցիների աղոթատեղին։
-ՄԱՐՈՒԹՅԱՆ Լեմվել Մարտիրոսի (19.1. 1904, Վան–10.2.1968, Երևան), եայ խորհրդային թարգմանիչ։ 1925-ին ավարտել է Երևանի համալսարանի պատմագրական ֆակուլտետը։ Բնագրից թարգմանել է Օ․ դը Բալզակի հայերեն տասհատորյակի (1950-68) մեջ մտնող գործերի զգալի մասը՝ «Խորտակված պատրանքներ», «Տասներեքի պատմությունը», «Լքված տունը», «Երեսնամյա կինը», «Կուրտիզանուհիների պերճանքն ու թշվառությունը» և այլ գործեր։
+ՄԱՐՈՒԹՅԱՆ Լեմվել Մարտիրոսի (19.1. 1904, Վան –10.2.1968, Երևան), եայ խորհրդային թարգմանիչ։ 1925-ին ավարտել է Երևանի համալսարանի պատմագրական ֆակուլտետը։ Բնագրից թարգմանել է Օ․ դը Բալզակի հայերեն տասհատորյակի (1950-68) մեջ մտնող գործերի զգալի մասը՝ «Խորտակված պատրանքներ», «Տասներեքի պատմությունը», «Լքված տունը», «Երեսնամյա կինը», «Կուրտիզանուհիների պերճանքն ու թշվառությունը» և այլ գործեր։
 ՄԱՐՈՒԹՅԱՆ Կոսաանդին Հովհաննեսի (ծնվել է 29.11.1917, Ալեքսանդրապոլ (այժմ՝ Լենինական)), հայ խորհրդային շինարար։ ՀԽՍՀ վաստակավոր շինարար (1957)։ ԽՄԿԿ անդամ 1944-ից։ Ավարտել է Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտը (1941)։ Մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին (1941-1945): 1954-ից եղել է Աթարբեկյանի ՀԷԿ–ի շինարարության պետ, 1959-ից՝ Հայկական ԽՍՀ ժողտնտխորհի շինարարության վարչության պետ։ 1961-65-ին՝ Հայկական ԽՍՀ շինարարության մինիստր, 1966-ից՝ «Հայհիդրոէներգոշին» վարչության պետ, 1978-	ից՝ Հայկական ԽՍՀ շինարարական գործերի պետական կոմիտեի (ՀԽՍՀ Պետշին) նախագահ։ Ընտրվել է ՀԽՍՀ VI-X գումարումների Գերագույն սովետի դեպուտատ։ 1976-ից ՀԿԿ ԿԿ անդամ է։ Պարգեվատրվել է Լենինի 2, Հոկտեմբերյան հեղափոխության, Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշաններով։
@@ Տող 19. / Տող 19. @@
 ՄԱՐՈՒԹՅԱՆ Տիրան Հարությունի (ծնվել է 24.11(7.12). 1911, գ․ Ղշլաղ (այժմ՝ Կիրովական քաղաքի տարածքում)), հայ խորհրդային ճարտարապետ։ ՀԽՍՀ վասա․ շինարար (1961)։ ԽՄԿԿ անդամ 1947-ից։ Ավարտել է Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ճարտ․ բաժինը (1937): 1939-ից աշխատել է «Հայհիդրոնախագիծ» ինստիտուտում (1952-ից՝ գլխավոր ճարտարապետական)։ Հեղինակ է Սևանի (վերերկրյա մասի), Աթարբեկյանի, Գյումուշի, Արզնու, Երևանի, Տաթևի ու Բոլի (Գանա, Աֆրիկա, վերջին երկուսը՝ Ռ․ Ա․ Ցագուբովի և Ս․ Բ․ Պետրոսյանի հետ), Շամբի, Սպանդաբյանի, Զարամագի I, II (Հյուսիս–Օսեթական ԻԽՍՀ), նաև գյուղական շուրջ 10 ՀԷԿ–երի համալիրների ճարւո․ մասի։ Մ–ի նախագծերով ստեղծվել են 250-ից ավելի կառույցներ, այդ թվում՝ մշակույթի տներ և ակումբներ, աղբյուր–հուշարձաններ, ուսումնական մանկական և առողջական հաստատություններ, բնակելի աներ (Երևանի Ազատության պողոտայի սկզբնամասը, Մոսկովյան և Դեմիրճյան փողոցներում), մեծ թվով գյուղական և ավանային բնակավայրեր՝ Լուսավան (այժմ՝ Չարենցավան), Լուսակերտ, Աըզնի (այժմ՝ Առողջաբան N1), Գագարին, Դառնի և այլն։
-''Երկ․'' Զվարթնոց և զվարթնոցատիպ տաճարներ, Ե․, 1963։ Ավանի տաճարը և համանման հուշարձաններ, Ե․,	1976։	Խորագույն	Հայք, Ե․, 1978:
+''Երկ․'' Զվարթնոց և զվարթնոցատիպ տաճարներ, Ե․, 1963։ Ավանի տաճարը և համանման հուշարձաններ, Ե․, 1976։ Խորագույն Հայք, Ե․, 1978:
 ՄԱՐՈՒԽԻ ԼԵՌՆԱՆՑՔ, Մեծ Կովկասյան լեռնային համակարգի Գլխավոր լեռնաշղթայում, 2739 ''մ'' բարձրության վրա։ Կապում է Մարուխ (Կուբանի ավազան) և Ացգարա գեաերի հովիտները։
-ՄԱՐՈՒԿԻ, ճապոնացի նկարիչ ամուսիններ։	իրի Մ․ (ծնվել է 20.6.1901): 1922-33-
+ՄԱՐՈՒԿԻ, ճապոնացի նկարիչ ամուսիններ։ Իրի Մ․ (ծնվել է 20.6.1901): 1922-33-